Van de bestuurstafel

De eerste Nieuwsbrief in een jaar waarin wij afscheid kunnen gaan nemen van Corona?

Begin 2020 had niemand het idee dat het aanzien van het jaar zo zou veranderen. Er was iets in China aan de hand: een "griepje", maar dat zou ons niet raken en wij waren goed voorbereid.
Enfin, de afloop van dit verhaal kennen wij nu nog steeds niet.

Desondanks richt de vereniging zich op zaken die in dit nieuwe jaar in ieder geval door kunnen gaan, zoals het werk van de redactie van De Nieuwe Kroniek, de uitgave van een lustrumboek, (op 13 mei a.s. bestaat de Oudheidkamer 120 jaar: het 24e lustrum!), de voorbereidingen op de Open Monumenten Dag, de Bato-activiteiten en hopelijk een aantal lezingen in het post-Corona tijdperk.

Het Tielse Carillon

In onze vorige Nieuwsbrief werd uw aandacht gevraagd voor het carillon. De oproep is niet tevergeefs geweest. Afgelopen maand is een groep van zes enthousiaste leden tweemaal bijeen geweest om met elkaar te spreken over de mogelijkheden een carillonstichting op te richten.
Aanvankelijk zou op 17 december een gesprek met de verantwoordelijk wethouder, de heer Ben Brink, plaatsvinden. In verband met Corana is dit gesprek verplaatst naar medio januari 2021.
Afhankelijk van de uitkomsten van dit eerste gesprek met de gemeente zal de initiatiefgroep de volgende stappen kunnen zetten zoals bestuurssamenstelling, oprichten Stichting, Kamer van Koophandel en het openen van een bankrekening.

Het Meissen-bord

In de media hebt u kunnen lezen over de conclusies van de commissie Kohnstamm die het restitutiebeleid inzake "onrechtmatig verkregen" eigendommen in Nederland heeft onderzocht. De belangrijkste aanbeveling van de commissie was dat, ook als musea (in ons geval de Vereniging Oudheidkamer Tiel) te goeder trouw een werk hebben verkregen dat de oorspronkelijke (meestal Joodse) eigenaar rond of tijdens de oorlog gedwongen had moeten afstaan, dit werk zonder vergoeding aan de oorspronkelijke eigenaar of diens erfgenamen zou moeten worden teruggeven.
Namens de Vereniging Oudheidkamer Tiel, eigenaar van het eeuwenoude Meissen-bord dat tentoongesteld was in het Flipje- en Streekmuseum Tiel, heeft het bestuur zich in het voorjaar geconformeerd aan de uitspraken van de Restitutie-Commissie, die vond dat dit bord toebehoort aan de erfgenamen van de bankier Herbert Gutmann. Vervolgens is er door een notaris een erfgenamenonderzoek uitgevoerd om na te gaan of de eisers inderdaad de rechthebbende eigenaren zijn.
Na de uitspraak van de Restitutie-Commissie en het erfgenamenonderzoek was het tijd om het bord over te dragen aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en dit vond plaats op 8 december jl.

In het digitale Nieuwsblad de Tielenaar staat van onze secretaris, de heer Emile Smit, een uitgebreid artikel over het Meissen-bord.

Archeologisch onderzoek Medel 2016-2018

U herinnert zich vast de spectaculaire vondsten van het archeologische onderzoek dat enige jaren geleden in het gebied Medel heeft plaatsgevonden. Het nieuws hierover haalde het NOS-journaal en in het Flipje- en Streekmuseum Tiel was destijds een expositie hieraan gewijd.
Onlangs is de eindrapportage van het rapport over de opgravingen in Medel gepubliceerd. Het is in boekvorm in drie delen uitgegeven maar kan tevens gratis worden gedownload via de website van de Vrije Universiteit via deze link. We waarschuwen u wel: de totale omvang is bijna 1300 bladzijden.

Geen vrijwilligersdiner

Elk jaar - in de maand december - biedt het bestuur aan de vrijwilligers van de verschillende werkgroepen - een diner aan als dank voor de inzet en het enthousiasme in de verschillende werkgroepen zoals de redactie van De Nieuwe Kroniek, de schrijvers van de Historische Werkgroep Tiel, de Beoefenaren Archeologie in Tiel en Omstreken, de leden van de Programmacommissie en de leden van de werkgroep "Van der Capellen-lezing". Ook de webmaster wordt trouw uitgenodigd.

Afgelopen jaar was het vrijwilligersdiner natuurlijk niet mogelijk. In plaats daarvan maakte het bestuur voor de vrijwilligers kerstpakketten klaar met daarbij goede wensen voor het nieuwe jaar.

Van der Capellen-lezing

In het afgelopen Corona-jaar kon ook de Van der Capellen-lezing niet doorgegaan. Het bestuur gaat er van uit dat het volgend jaar wel mogelijk is met een lezing van Prof.Dr. Wim van den Donk, rector- magnificus van de Tilburgse Universiteit en voormalig Commissaris van de koning in de provincie Noord- Brabant.
De lezing mag dan wel niet doorgegaan zijn, maar het betekent niet dat er geen onderhoud gepleegd moest worden aan het monument ter nagedachtenis aan onze illustere stadgenoot Johan Derk van der Capellen tot den Pol. Zie de foto.

Welk huis is dit?

Met een zekere regelmaat krijgt onze secretaris verzoeken, vragen over zaken van historisch belang voor de briefschrijver. Vragen over afstamming, gebeurtenissen, enz. Soms lukt het hem een antwoord te geven aan de vragensteller, soms wordt raad gevraagd aan een ander en soms weten zelfs onze deskundigen het niet.
De vraag was ditmaal: Waar staat dit huis in Tiel?

De vragensteller is bezig de oorlogsgeschiedenis van zijn overleden vader te reconstrueren: vader was als Rijksveldwachter/Marechaussee bij de Verkeerbrigade Tiel ingedeeld. In 1943 werd de vader ontslagen omdat hij niet wilde samenwerken met een N.S.B.-collega. Gedurende zijn jaren in Tiel was hij "in de kost" in dit huis:


De vraag is dus. Waar in Tiel stond dit huis en zijn de foto's genomen? Of stond het huis buiten Tiel?
Als u iets weet, laat het ons dan weten, bijvoorbeeld per e-mail.

De Tielenaar

Onlangs vertelde een echte Tielenaar (hier geboren en getogen) dat hij nog nooit gehoord had van het digitale nieuwsblad onder de dezelfde naam De Tielenaar.
Wilt u op de hoogte blijven van zaken die in Tiel op dit moment spelen op welk terrein dan ook dan adviseert de redactie met enige regelmaat te kijken op deze website.

De redactie van de Tielenaar omschrijft haar missie als volgt:

Zonder de pretentie te willen hebben volledig te kunnen zijn, wil de Tielenaar ieder die daarvoor belangstelling heeft, op de hoogte houden van wat er in de stad en omgeving leeft en te doen is. Daarvoor worden zowel wat betreft tekst als beeld en geluid moderne technieken toegepast en journalistieke normen gehanteerd. In beginsel wil het redactieteam ruimte bieden aan iedereen, die nieuws of commentaar heeft, dat voor Tielenaren en streekbewoners interessant kan zijn. Maar het eindoordeel over de vraag wat het publiceren op deze site waard is behoudt de redactie aan zich.
De redactie wil ook het nieuws van politieke partijen en korte verslagen van de raads- en commissievergaderingen publiceren. Daarbij wordt onpartijdigheid nagestreefd en zal het oude adagium “audi et alteram partem” – hoor ook de andere partij – in praktijk gebracht worden. Voor commentaren, artikelen en columns gelden, zoals dat in de journalistiek en jurisprudentie gebruikelijk is, ruimere normen. Dat kan ook betekenen dat er op deze site meningen worden geventileerd, die niet door de redactie worden gedeeld. Maar de vrijheid van meningsuiting betekent niet, dat gebruik wordt gemaakt van het recht op belediging. Copyrights zullen naar beste vermogen gerespecteerd worden.
Het team wil graag ruimte bieden voor zakelijke polemieken, houdt van kwalitatief hoogstaand beeldmateriaal en heeft specifieke belangstelling voor de cultuurhistorie.

Tiels team wint wisselbeker

De Vereniging Oudheidkamer Tiel onderhoudt goede banden met diverse instellingen. Hiertoe behoort ook het Tielse Flipje- en Streekmuseum. In december 2020 leidde de samenwerking tot een bijzonder resultaat.
Alexandra van Steen, directeur van het museum won samen met haar team op 3 december jl. de Grote (online) Gelderse Geschiedenis Pubquiz. Deze was opgenomen in een programma van de 'Ridders van Gelre', en werd op 14 december uitgezonden door TV Gelderland. Als prijs ontving het museum een fraaie wisselbeker met pauwenveren.
De prijsuitreiking was op dinsdag de 22ste december in het Tielse museum.

De overwinning was natuurlijk mede te danken aan het voortreffelijke team met historici en kenners als Emile Smit, Peter Schipper en Wim Veerman, die vanuit de Oudheidkamer waren uitgerukt om Alexandra's team te completeren.

Goed (monumenten-)nieuws ?

Vanuit de provincie is er een initiatief opgeworpen om de vrijetijdseconomie en cultuurparticipatie in Gelderland te versterken. Binnen het Programma Cultuur- en Erfgoedpact Rivierenland 2021 t/m 2023 (C&E-pact) kunnen samenwerkende gemeenten op het gebied van cultuur- en erfgoedparticipatie in aanmerking komen voor een subsidie voor een meerjarenprogramma C&E-pact. De Commissie Samenleving in Tiel ontvangt binnenkort een informatienota hierover.
Het staat nog niet vast dat dit voor Tiel ook gunstig uit zal pakken, maar cultuur en erfgoed is daarmee wel weer onder de aandacht. Als we merken dat er ontwikkelingen zijn dan houden wij u zeker op de hoogte.

Het ledenaantal

Het ledenaantal van de Oudheidkamer stijgt gestaag en bedroeg op 1 januari 2021 precies 475 leden. Een jaar eerder was dat 460 leden.
Natuurlijk hopen we binnen afzienbare tijd en het liefst op de lustrumdatum 13 mei 2021 de mijlpaal van 500 leden te bereiken.

Op de foto hiernaast ziet u een toekomstig lid, dat alvast aandachtig het laatste nummer van De Nieuwe Kroniek bestudeert.

Vroeger was alles beter (of toch niet?)

Column door Marjon de Lange


Vroeger was alles beter, tot begin 2020 sloeg dit nog op de vorige eeuw, in ieder geval op de geschiedenis die alleen bij 'ouderen' nog in het geheugen lag, een periode die door jongeren verguisd, bewonderd of geïdealiseerd werd. Wie kent de term 'voor-oorlogse kwaliteit' niet?

Sinds dit jaar, 2020, is er een nieuw vroeger. Er is nu sprake van een tijdperk van "voor" corona en van "na" corona. Hopelijk betreden we dat laatste zeer binnenkort!

Zal er veel veranderen? Waarschijnlijk wel, maar we weten nog niet precies wat.
Graag speculeer ik samen met u over een aantal opmerkelijkheden. Zoals de feestdagen. Is het bijvoorbeeld nou wel zo'n straf om weinig tot geen gasten te mogen ontvangen? Gaan we nog terug naar de situatie voor corona? Party's waarbij we door de kookbladen van de diverse supermarkten (zoals de Allerhande van de AH) warm gemaakt worden voor een ontvangst van zoveel mogelijk vrienden en familie die je verrast op hapjes die je aan de hand van hun recepten maakt? Van ingrediënten die je bij hen koopt? Waarbij je je bijna schaamt dat je enig kind bent en niet zoveel vrienden hebt om zo'n feestmaal voor te (kunnen) schotelen? Moderne verschijnselen, de buurt-bbq én de winter-bbq? Woon je achteraf of in de hoogbouw? Dan hoor je er niet meer bij.

Gaan we nog terug naar het jaarlijkse uitje? Een paar keer per jaar dan welteverstaan, tijdens de feestdagen. Waarbij opvalt dat de Paasbrunch wel geliefd is, met moederdag de restaurants goede zaken doen omdat moeder dan niet hoeft te koken. Pinksteren minder in trek is, vaderdag buiten de boot valt omdat vader juist wel heeft dat moeder lekker kookt voor hem?
En dan de kerst. Een driedubbele bezetting op de dinertijden en vier- of vijf keer een diner voor restaurants die ook in de middag al open zijn. Koude schotels en salades voorhanden voor degenen die te laat waren om te reserveren. Hoewel het natuurlijk nog wel de vraag is of degenen die wél een plaatsje in een horeca-etablissement wisten te bemachtigen werkelijk wel zo gelukkig waren. Denk aan de speciale kerst-kaart, om het makkelijk voor de keuken te maken, de beperkte aanwezigheidstijd, om de volgende setting mogelijk te maken en het gebrek aan kinderstoelen, omdat alle uitgebreide families met klein(e)kinderen er minimaal één reserveerden en van de verschillende medewerkers allemaal toegezegd kregen.
En dan die prijzen. Flink opgeschroefd want met de feestdagen mag het wat kosten! Natuurlijk, ze hebben gelijk, de horeca. Maar toch?

De vraag is nu: gaan we terug naar die tijd? Of vinden we het wel prettig zoals het in 2020 gegaan is. Noodgedwongen gingen we kokkerellen, maar we haalden ook warme maaltijden af, restaurants pasten zich aan aan de thuissituatie. Het scheelde ons in ieder geval dure drankjes en één ding is een feit, de supermarkten vonden het super!

Hoe gaat ons leven er uit zien na corona? Het zijn simpele vragen. Zoals: gaan we nog wel massaal naar de kapper en schoonheidsspecialiste in december omdat we er met kerst mooi uit moeten zien? (Waarom niet het hele jaar?) Of wordt 2021 het jaar van de grote ommekeer?
- Weet je nog van vroeger? Toen gingen we altijd brunchen met de kerst. Man, man, dat was echt leuk. Nu zitten we hier met ons gezin, net als vroeger.
- Huh? Net als vroeger? Je zei net dat we vroeger altijd gingen brunchen, ik kan je niet volgen?
- Ik bedoel vroeger voor corona en vroeger toen ik nog jong was.
- Oh, de vorige eeuw bedoel je? Of die daarvoor nog? (Grapje)
- Toen ik nog jong was vierden we altijd kerst en ook oud en nieuw met alleen ons gezin, soms met oma's en opa's erbij, feestdagen waren voor de kerk en niet voor de horeca. Jouw oma maakte kip met patat voor ons, met doperwtjes en stoofpeertjes erbij, en met kerst kwam er een heuse rollade!

De jaren voor corona was alles al anders en hoe het na corona gaat worden? Volgend jaar om deze tijd kunnen wij het u precies vertellen, maar dat hadden we hierboven in één van de andere artikelen ook al geschreven!

Colofon

Samenstelling van deze nieuwsbrief door Marjon de Lange, Martin van der Mark. Lay-out: Dick Buijs.
Contact: nieuwsbrief@oudheidkamer-tiel.nl (zowel voor aanleveren van ideeën of kopij als voor aanmelding/afmelding voor deze nieuwsbrief)