Van de bestuurstafel

Het is me wel een jaar geworden!
Vol enthousiasme startte de vereniging het seizoen 2021-2022.

De kleine excursie naar Ommeren werd een groot succes: ruim vijftig leden brachten een bezoek aan het Streekmuseum Baron van Brakell met een lezing over de kastelen in de Betuwe, een bezoek aan het museum zelf en een wandeling door het achter het museum gelegen landgoed.
De kleine excursie werd afgesloten met een gezamenlijke borrel met bitterbal.

Vervolgens - een week later - vond de Open Monumenten Dag plaats. Het was de bedoeling geweest om die dag samen met de Stichting Vierstromenland in te vullen. Die dag zou namelijk ook de opening van de Fruitweek zijn, een afgeslankte vorm van de festiviteiten rond het fruitcorso. Maar Corona gooide ook hier weer roet in het eten en Vierstromenland staakte voor dit jaar al haar activiteiten.
De Open Monumenten Dag ging wel door en werd door veel geïnteresseerden bezocht. Het Ambtmanshuis kreeg bijvoorbeeld ruim 300 bezoekers.
Ook optredens van koren op Ter Navolging, de Sint Maartenskerk en de Ceciliakapel werden bijzonder gewaardeerd. Tenslotte was er veel belangstelling voor de wandelingen langs historische plekken van Tiel.

Het 24e lustrumjaar werd op 21 oktober afgesloten met een lezing in het Regionaal Archief door onze secretaris, de heer Emile Smit, over de geschiedenis van de vereniging.
Wilt u de lezing nog een keer bekijken, dan kunt u de opname hiervan - gemaakt door onze 'hof'-fotograaf , de heer Jan Bouwhuis, - bekijken via deze link. De link staat ook op de openingspagina van de website van de Oudheidkamer.

De lezing over de geschiedenis van de Oudheidkamer was helaas voorlopig de laatste activiteit van de vereniging in dit najaar.

Leerlingen op bezoek bij BATO

Op donderdag 14 oktober heeft de archeologiewerkgroep BATO op de Bulkweg (depot) en Buitenbulkweg (kantoorruimte) weer ongeveer 50 scholieren van het Lingecollege mogen ontvangen. Zij waren afkomstig uit de vierde klassen van havo en atheneum en werden door de leden van BATO (Irene, Peter, Toine en Willem) door drie workshops geleid.
De leerlingen werden verdeeld in groepjes van vijf personen. Bij Irene en Peter werd getoond wat er te doen is in een depot. Bij Toine werden vaardigheden geleerd bij het gebruik van een metaaldetector: verschillende voorwerpen werden uit de voormalige gemeentegrond 'opgepiept' (mes, lepel en zakmes). Daarna werd in het kantoor van de BATO getoond wat je moet doen met opgespoorde vondsten: schoonmaken, determineren, fotograferen en invoeren in PAN (Portable Antiquities of the Netherlands), een site voor de registratie van mobiele archeologische vondsten.

Aan de hand van stukken heipaal uit ca. 1000 na Chr., gevonden in de voormalige haven aan de Tolhuisstraat, konden de leerlingen ervaren wat het effect is van conserveren van houten voorwerpen. De BATO toonde het verschil tussen een stuk hout luchtgedroogd en een ander stuk hout dat was geconserveerd volgens de PEG-methode (PEG 400, ofwel Polyethyleenglycol 400, is een polymeer die gebruikt wordt voor het conserveren van hout en leer).

De leerlingen kregen steeds ongeveer 20 minuten een toelichting waarna ze naar een volgende werkplek gingen. Voor deze leerlingen werd op die dag een tipje van de archeologische sluier opgelicht.

Het vijfhonderdste lid

Op 14 mei 2021 mocht onze vereniging ons 500ste lid inschrijven!
Op 9 oktober jl. bracht de voorzitter van de vereniging samen met mevrouw Angelika Niemantsverdriet - de verwelkomster van onze vereniging (^*) - een bezoek aan het nieuwe lid en het is zeker gepast om aandacht te besteden aan deze mijlpaal.
Aan de heer David Lutje Hulsik werd een historische prent van Tiel overhandigd en een groot boeket. De kennismaking was allerhartelijkst en er werd uitgebreid gesproken over de activiteiten van de vereniging. De echtgenote van de heer Lutje Hulsik heeft zich overigens na hem ook als lid van onze vereniging ingeschreven.

Inmiddels (eind november 2021) telt de vereniging meer dan 540 leden.De groei is dit jaar hard gegaan!

^* "verwelkomster" is een neologisme, een nieuwvorming of nieuw woord in gegeven taal. Het geeft echter zo precies weer wat Angelika voor onze vereniging doet: zij bezoekt en verwelkomt onze nieuwe leden!

Carillon

Onze vereniging draagt de Stichting Carillon Tiel een warm hart toe. Onze leden hebben actief bijgedragen aan het behoud van het carillon en zich ingezet voor de oprichting van de nieuwe Stichting Carillon Tiel.
Inmiddels is de stichting formeel opgericht, er zijn donateurs geworven en in overleg met beiaardier Wim Ruitenbeek is er een concertprogramma opgesteld. Dit betekent op korte termijn dat op dinsdag 7 december om 14.00 uur gespeeld wordt ter gelegenheid van de 18e verjaardag van onze kroonprinses.
Een eerder aangekondigd concert op zondag 19 december door "torenblazers uit Breda" samen met beiaardier Paul Maassen (eveneens uit Breda) is helaas vanwege de Covid19-situatie voorlopig uitgesteld.

Overigens heeft de Stichting € 733,78 mogen ontvangen van de Rabobank Club Support actie. Dit betekent in ieder geval dat veel Rabobank-leden op de stichting hebben gestemd.

Werkgroep Beeld en Geluid

Het heeft wat moeite gekost maar het is er toch van gekomen! Dit na diverse oproepen in recente nieuwsbrieven en vragen in vergaderingen, die alle de strekking hadden: wie voelt er wat voor om samen met Jan Bouwhuis een werkgroep 'Beeld & Geluid' op te starten?
Uiteindelijk vormde zich een enthousiaste groep, geleid door een minstens even enthousiaste Jan Bouwhuis.

Op donderdag 11 november kwam de nieuwe werkgroep voor de eerste maal bijeen voor een 'workshop' onder leiding van Jan Bouwhuis. Met de historische borden in de stad én Peter Schipper in de hoofdrol werden voor het eerst door de groep video-opnamen gemaakt.

Oudheidkamer steunt Kunst op de bank

De stichting Creatief Platform Tiel organiseerde onlangs een wedstrijd Kunst op de bank met het doel om een aantal banken met "kunst" te plaatsen op de vernieuwde promenade in Tiel, die in 2022 gereed moet zijn.
Voorwaarde van deelname was dat het ontwerp van de bank een relatie met de stad moest hebben.
Er werden 30 ontwerpen ingezonden; 7 werden "geselecteerd", waarna het publiek hieruit de drie prijswinnende ontwerpen vaststelde.
Onze Vereniging hoorde van deze actie en besloot om een van de andere geselecteerde bankjes te sponsoren. Het gaat om een bankje met een historische weergave van Tiel en de Waal (zie foto) en het ontwerp was van de heer Barend Brijder.

Na de bekendmaking van de drie winnaars door wethouder Frank Groen op 7 november j.l. kon onze secretaris Emile Smit bekendmaken, dat ook dat vierde bankje gerealiseerd kan worden, hetgeen door de stichting en de wethouder bijzonder gewaardeerd werd.
Volgend jaar kunnen de leden van onze vereniging dan ook zitten op de "eigen" bank die op de vernieuwde promenade komt te te staan.

Een reportage van de prijstoekenning met foto's van Jan Bouwhuis vindt u op de digitale nieuwssite De Tielenaar.

Website over de Tielse straatnamen

Na twee jaar van voorbereidingen in de Historische Werkgroep Tiel en nog drie jaar van speurwerk, omschrijven en beschrijven kwam onlangs de website gereed met daarop alle straten en straatnamen uit de hele gemeente Tiel.
Het was een project van vooral de HWT-leden Peter Schipper en Beatrijs van Dijk en onze webmaster Dick Buijs.
Het was de bedoeling om het Straatnamenproject te presenteren en toe te lichten op de Algemene Ledenvergadering van 11 november jl. Helaas ging die niet door.

De website heeft het internetadres stratenintiel.nl .
In de digitale nieuwssite De Tielenaar vindt u een uitgebreid verhaal over de totstandkoming van het project.

JDCP-lezing

Op 24 november jl. zou voor de vijfde keer de JDCP-lezing plaatsgevonden hebben, een lustrumviering. Helaas lieten de corona-maatregelen het ook dit jaar weer niet toe.

De werkgroep heeft nog overwogen om de herdenking plaats te laten vinden in de grote Sint Maartenskerk, maar uit veiligheidsoverwegingen werd uiteindelijk toch besloten om de herdenking opnieuw een jaar op te schuiven.
Gelukkig bleek onze enthousiaste hoofdspreker bereid om volgend jaar weer te komen. In november 2022 vindt dus de 5e JDCP-herdenking plaats met Prof. Dr. Wim van de Donk.
Wij houden u op de hoogte.

In memoriam Willem Rijneke

Onze oud-secretaris Willem Rijneke is overleden.

Willem heeft voor de Oudheidkamer veel betekend. Hij was secretaris van 2005 tot 2015. Hij was consciëntieus en tegelijk kon hij problemen heel laconiek relativerend tot de ware proporties terugbrengen.

Het was een groot plezier om met Willem in het bestuur van onze vereniging samen te werken. Hij was de man van aanpakken en de dingen direct, liefst zelf, te regelen, maar wuifde complimenten en bedankjes bescheiden weg.
De ochtenden van overleg over de vereniging bij Willem thuis waren behalve nuttig vooral heel gezellig en verstrooiend; voor de 'zaken' kwamen eerst de (klein)kinderen en de maatschappelijke ontwikkelingen aan bod. Willem was een uitgesproken familieman. Hij stond voor iedereen klaar.

Velen zullen zijn persoonlijkheid, zijn humor en zijn inzet op velerlei gebieden missen. Zo hielp hij bedrijven inventariseren waarvan hij fijntjes glimlachend zei dat hij daar goed in was ”omdat hij in zijn PTT-opleiding zo goed had geleerd telefoontikken te tellen”. Hij had een heel brede belangstelling, ontcijferde oude handschriften en had veel kennis van maritieme geschiedenis.

Willem is eerder getroffen door een geheimzinnige ziekte die hem lang in het ziekenhuis hield. Daarvan is hij goed genezen totdat hij ruim een jaar geleden ernstig ziek werd. De laatste tijd leek het beter met hem te gaan. In september vierde hij in familiekring nog zijn tachtigste verjaardag. Zijn toestand is in enkele dagen ernstig verslechterd totdat hij woensdag 17 november toch nog vrij plotseling overleed.

Wij zullen hem erg missen.
Menko Menalda
oud-voorzitter

Vroeger was alles beter, of toch niet ...

Zaterdag 20 november jongstleden had ik kaartjes voor de musical The Sound of Music in Schouwburg Agnietenhof. Voor mij één grote flash-back maar ook een vergelijking met vroeger. Was het vroeger beter?

Mijn moeder was een super-fan van de musical. Wat wil je ook als je in de jaren '60 van de vorige eeuw al in Theater Carré naar de musical geweest bent? Johannes Heesters was Kapitein von Trapp, naast Mieke Bos als Maria en Teddy Scholten als de rivaliserende barones. Niet toevallig overigens dat mijn moeder naar Carré ging, samen met mijn opa en oma: Johannes Heesters was ooit een klasgenoot en schoolvriend van mijn opa.

Ik was 12 (1977) toen mijn moeder mij met de kerst meenam naar de film, in de bioscoop van Tiel, toen nog één grote zaal, nog niet verbouwd. Ongeveer een half jaar later kreeg ik de LP met de film-muziek voor mijn dertiende verjaardag. Bij de komst van de video-recorder kocht mijn moeder de film en toen die vervangen werd door de DVD-speler natuurlijk de DVD. Ze keek echt iedere maand wel een keer naar de film! In 2003 ging ik met haar naar de musical in het circustheater in Scheveningen (met Maaike Widdershoven en Hugo Haenen) en in 2009 nam ik haar (en mijn gezin) mee naar het Eftelingtheater. Dat was een belevenis op zich want de rol van de butler werd gespeeld door musicalacteur Toine Paauwe, die een vriend van mij gebleven is nadat we collega's waren en buren in het personeelsverblijf in Gran Canaria (anno 1988!).

En toen was het opeens 2021 en zat ik met mijn jongste dochter in het Agnietenhof. Als mijn moeder nog geleefd had dan was ze er zeker bij geweest en mijn dochter waarschijnlijk niet. Ik bespeurde zeker tegenzin, oh nee hé, die film moest ik altijd bij oma kijken, iedere maand wel een keer!. Maar goed, deze keer was ik dus de moeder en daar is dan meteen iets dat vroeger beter was. Had mijn moeder er maar bij kunnen zijn... Naast dit verdrietige feit was er ook een grote zorg om vriend Toine die met Parkinson te kampen heeft en kortgeleden op veel te jonge leeftijd in een verpleeghuis moest gaan wonen (de indrukwekkende en emotionele muziek kwam dus hard aan!)

Wat was er nog meer vroeger beter: het script van de musical is in de loop er jaren wat veranderd, zo ook de teksten van de liedjes (mijn moeder zong toen ik nog klein was hele andere Nederlandse vertalingen). In het verhaal anno 2021 wordt meer de nadruk gelegd op de Anschluss in Oostenrijk (1938) en de dreiging van de Nazi's. De barones verbreekt nu bijvoorbeeld op eigen initiatief de verloving omdat ze het niet eens is met de weerstand van de Kapitein. Vroeger kon ze gewoon niet op tegen de charmes van Maria, die nu eigenlijk tweede keus was!

Wat was er thans beter? Alle lof voor de nieuwe moeder overste (operazangeres en comédienne Francis van Broekhuizen), in één woord geweldig. De beste moeder overste die ik in al die keren gezien heb, zelfs beter dan Peggy Wood in de film! De andere acteurs waren natuurlijk ook hartstikke goed (zelfs de nieuwe butler) en tijden veranderen nu eenmaal. Kortom, het was de moeite waard

Tot de volgende keer,
Marjon de Lange

Colofon

Samenstelling van deze nieuwsbrief door Marjon de Lange, Martin van der Mark. Lay-out: Dick Buijs.
Contact: nieuwsbrief@oudheidkamer-tiel.nl (zowel voor aanleveren van ideeën of kopij als voor aanmelding/afmelding voor deze nieuwsbrief)