Van de bestuurstafel

Deze Nieuwsbrief wordt in zekere zin een Nieuwsbrief voor de achterblijvers. De redactie heeft de indruk dat bijna iedereen op vakantie is of op vakantie gaat. Ondanks alle mogelijke probleempjes bij vertrek, onduidelijke Corona-regels in de diverse vakantielanden en allerlei gevaren trotserend gaan wij toch (ver) weg.

Deze Nieuwsbrief verschijnt als een soort tussenbericht, omdat de eerstvolgende Nieuwe Kroniek nog wel even op zich laat wachten. U vindt een klein overzicht van activiteiten die plaatsvonden in de afgelopen tijd en een vooruitblik op het aanstaande verenigingsjaar.

Activiteitenprogramma Oudheidkamer Tiel, seizoen 2022-2023

Het centrale thema is Ruzie met de Buren.

Zaterdag 3 september (excursie)
Kleine excursie naar Heerewaarden en Fort Sint Andries.

Dinsdag 13 september
Het Rampjaar 1672, lezing door Emile Smit.

Donderdag 13 oktober
Maria de Medici, lezing door Petra Peterse.

Dinsdag 8 november (lezing in raadszaal Tiel)
JDCP-Lezing door Prof. Dr. Wim van de Donk, rector magnificus van Tilburg University.
(De letters JDCP staan voor de 18e-eeuwse patriot Joan Derk van der Capellen tot den Pol)

Donderdag 17 november (ALV en lezing)
Algemene Ledenvergadering, gevolgd door een korte lezing door Chris van Esterik.

Donderdag 24 november
Betuwse maaltijd in restaurant Buitensporig.

Zaterdag 7 januari
Nieuwjaarsreceptie.

Donderdag 12 januari
De dekolonisatieoorlog in Indonesië (1945-1950), lezing door Rein Bijkerk.

Dinsdag 14 februari
Belgische Opstand, 10-daagse veldtocht en Chassé, lezing door Peter Schipper/Wim Veerman.

Donderdag 9 maart
Spanje in de 80- jarige oorlog, lezing door Jan Hoogendoorn.

Dinsdag 11 april (lezing)
Engeland, Zeeslagen in de kunst, Mooi Lambert, lezing door Lisette le Blanc.

Donderdag 11 mei
Lezing De Vikingen door Thomas Kamphuis.

Zaterdag 10 juni (excursie)
Grote excursie naar Grave en Ravenstein.

De lezingen vinden plaats in het Regionaal Archief Rivierenland (RAR) en beginnen meestal om 20.00 uur.
De datum voor de Algemene Ledenvergadering in het voorjaar (waarschijnlijk april) ligt nog niet vast.

JDCP-lezing

De vijfde Van der Capellenlezing komt er aan!
Op dinsdagavond van 8 november vindt eindelijk de vijfde Van der Capellenlezing plaats. De hoofdspreker die avond is Professor Dr. Wim van de Donk.

Zijn lezing wordt zoals inmiddels gebruikelijk voorafgegaan door een kort en inspirerend verhaal van een jeugdige spreker. Dit jaar is dat de Nijmeegse Luna Sent. Zij was begin augustus in Tiel om het introductiefilmpje voor de avond en ook een gesproken uitnodiging op te nemen. Luna heeft een heldere boodschap: het is belangrijk, dat mensen het gevoel krijgen gehoord te worden in een democratie. In de tijd van JDCP (Joan Derk van der Capellen tot den Pol, 1741-1784) bestond die democratie niet en werd politiek binnenskamers gemaakt.
Dat gevoel hebben sommige mensen tegenwoordig weer. Maar Luna Sent is van mening, dat dat echt niet zo hoeft te zijn.

Alles Kwijt

De tentoonstelling Alles Kwijt over de gebeurtenissen in Europa, Tiel en de Betuwe tijdens de Tweede Wereldoorlog en Wederopbouw heeft meer dan 3.000 bezoekers getrokken. Een prachtig resultaat voor een tentoonstelling welke in korte tijd werd samengesteld en ter gelegenheid waarvan een mooie brochure verscheen onder dezelfde titel met foto’s en teksten over dezelfde tijd.

De tentoonstelling, een initiatief van het Flipje en Streekmuseum in samenwerking met de Oudheidkamer voor Tiel en omstreken, Hart van Tiel en gemeente Tiel, presenteerde één verhaal over de Tweede Wereldoorlog vanuit verschillende perspectieven. Daarnaast werd de periode van de wederopbouw getoond, een periode die de Tielenaren weer hoop op een goede toekomst gaf en de stad weer aantrekkelijk maakte om te wonen en te werken.

Het is bijzonder bemoedigend dat zoveel Tielenaren en mensen van buiten Tiel kennis hebben willen nemen van een bijna vergeten stuk geschiedenis van Tiel: een periode waarin Tiel relatief zwaarder werd getroffen dan bijvoorbeeld Rotterdam en Nijmegen.

N.B. De tentoonstellingsbrochure "Alles Kwijt" is nog verkrijgbaar bij de tweedehands boekenzaak "De Boekenlegger" (Vleesstraat 12a) en bij Boekhandel Arentsen.

Open Monumenten Dag - vrijwilligers gezocht

Op zondag 11 september van 12.00 uur tot 17.00 uur vindt in Tiel de jaarlijkse Open Monumenten Dag plaats. Vanwege andere activiteiten in dat weekend (zoals Appelpop en het Fruitcorso) wordt de Open Monumenten Dag in Tiel beperkt tot de zondagmiddag.
Ook dit jaar is een groot aantal (al dan niet varende) monumenten te bezichtigen. Dit jaar zijn er "nieuwe" monumenten te ontdekken zoals de gerechtszaal in het voormalige gerechtsgebouw, de Wereldwinkel met zijn eeuwenoude kelder in de Weerstraat en de toren van de Sint-Maartenskerk met een prachtig uitzicht over onze stad.

Deze en andere monumenten zijn slechts toegankelijk als wij in staat zijn voldoende vrijwilligers te "enthousiasmeren" om op die middag 1½ a 2 uur toezicht te houden. Het is daarom dat de werkgroep Open Monumenten Dag een dringend beroep op u doet een kleine bijdrage te leveren voor het welslagen van deze middag.
Mocht u aarzelen: u zult zien dat het dankbaar en ook erg leuk werk is!

U kunt u opgeven op monumentendag@oudheidkamer-tiel.nl waarna contact met u wordt opgenomen. Met eventuele wensen zoals tijd en plaats wordt uiteraard rekening gehouden!

Opgravingen op het Bleekveld

Op het Bleekveld gaat gebouwd worden. In 2021 is overeenstemming bereikt tussen de bouwer en de gemeente Tiel: 12 grondgebonden woningen en 16 appartementen. Dit najaar starten de werkzaamheden.

Onder het Bleekveld begint echter de geschiedenis van Tiel. De Gemeente pakt de kans om in de binnenstad in de bodem te kunnen kijken met beide handen aan. Dat betekent dat er eerst archeologisch onderzoek op het Bleekveld gaat plaatsvinden. Deze keer met een iets andere opzet; er wordt een grote plaats ingeruimd voor onze Beoefenaren Archeologie voor Tiel en Omstreken (BATO) en enthousiaste "amateurs" zoals scholieren en andere vrijwilligers. Tielenaren kunnen dan zelf actief meewerken aan het zichtbaar maken van de oudste geschiedenis van onze mooie stad.
In de maand oktober wordt naar alle waarschijnlijkheid gestart met de werkzaamheden.

U gaat hier zeker meer van horen ...

Grote excursie op 4 juni 2022

Na twee jaren uitstel kon de grote excursie naar Groesbeek en Huissen dit jaar eindelijk doorgaan.

Op 4 juni verzamelde zich een 50-tal leden van de Oudheidkamer bij het station in Tiel om met de bus op weg te gaan naar Groesbeek voor een bezoek aan het Vrijheidsmuseum. Daar werden wij om 10 uur ontvangen met koffie en appelgebak.
Na de introductiefilm werd de groep in drieën gesplitst om onder leiding van een gids het fraai ingerichte museum te bezoeken. Met behulp van veel foto- en filmmateriaal wordt een beeld geschetst van meerdere facetten van de tweede wereldoorlog en in het bijzonder van operatie Market Garden in september 1944 en het Rijnland offensief in februari-maart 1945.

Na te hebben genoten van een smakelijke lunch in het restaurant van het museum werd de tocht via Duits grondgebied richting Huissen voortgezet met een uitgebreide toelichting van de kundige chauffeur.

In Huissen werden wij voor het museum (Stadsmuseum Hof van Hessen) welkom geheten door de voorzitter van de historische Kring Huissen, onze secretaris Emile Smit.

De groep werd ook hier weer gesplitst voor museumbezoek en een stadswandeling. In het museum worden verschillende periodes uit de historie van Huissen belicht. Speciaal voor deze dag hadden de vrijwilligers veel documenten en fotomateriaal uit de periode september-oktober 1944 verzameld, toen Huissen midden in de frontlinie lag en meerdere malen is gebombardeerd.
Tijdens de stadswandeling werd ook de R.K. Begraafplaats bezocht, waar een oorlogsmonument is opgericht op de plaats van het massagraf waar ongeveer 170 slachtoffers van het oorlogsgeweld hun laatste rustplaats vonden.

Na deze indrukwekkende bezoeken was het tijd voor een bezoekje aan Het Moment, een lokale horecagelegenheid in Huissen, waar de indrukken van de dag onder het genot van een drankje en een hapje met elkaar werden gedeeld.

Om 17.30 verzamelde eenieder zich weer voor de terugreis naar Tiel, alwaar wij om 18.15 weer arriveerden.

Dank aan de dames van de programmacommissie (Ans en Angèle) voor deze perfect georganiseerde dag met veel indrukken en prettige onderlinge contacten.

Youtube-kanaal van de werkgroep Beeld & Geluid

De werkgroep Beeld & Geluid van onze vereniging is de laatste tijd heel actief geweest. Inmiddels staan er ruim 50 filmpjes op YouTube, die een goed beeld geven van de activiteiten van onze vereniging en natuurlijk van historisch Tiel. Echt een schat aan informatie, met speciale dank aan Jan Bouwhuis.

Voor wie nog niet gekeken heeft: de link naar de filmpjes staat op de website van de oudheidkamer:
https://www.oudheidkamer-tiel.nl. Kies in de menubalk Archief/Links. Daar vindt u de link naar het YouTubekanaal B&G.
De rechtstreekse link is https://www.youtube.com/channel/UC6bWcP5rBL2n9wKrxgRCILA/videos.
Veel kijk en luisterplezier!

Het pand Kleibergsestraat 1

Onlangs heeft de Vereniging Oudheidkamer Tiel een verzoek gestuurd naar de verantwoordelijke wethouder voor monumenten, de heer Frank Groen, en de verantwoordelijke ambtenaren om het pand Kleibergsestraat 1 een voorlopige bescherming te geven en vervolgens het pand in procedurele weging te nemen en na consent te plaatsen op de monumentenlijst van de gemeente Tiel.

Het pand (de pui) is door ontwerp en materiaalgebruik een fraai voorbeeld van de Art Deco of Amsterdamse Schoolstijl. Deze stijl ligt, na de afbraak van de Julianaschool en het pand Voorstad 31-33 (op de hoek met de Oliemolenwal), onder vuur.

Als de huidige gevel met de bouwtekening wordt vergeleken, kan geconstateerd worden dat er door de tijden heen weinig veranderd is. Met andere woorden: de gevel is vrijwel gaaf gebleven en zoveel onbedorven winkelpuien zijn er niet meer in Tiel.
Het ontwerp is gemaakt door de bekende en tot de verbeelding sprekende Tielse architect G.W.F. Berning en het pand is verbonden met bekende Tielenaren: de slagers Ben en Sal Manassen en de ijsverkoper Van Dalen.

Hopelijk lukt het deze keer wel om dit voorbeeld van de Amsterdamse School voor Tiel te behouden.

Vroeger was alles beter, of toch niet ...

Vakantie en herinneringen ...
Er zijn mensen die altijd naar dezelfde bestemming teruggaan om vakantie te vieren en mensen die nooit twee maal dezelfde plaats aandoen. Op zich niet eens zo gek, want reislustigen moeten wel iets nieuws bezoeken om aldus de hele wereld te verkennen, of althans een zo groot mogelijk deel daarvan.
Zelf vind ik vertrouwd wel prettig, ik ga graag om de paar jaar naar mijn favoriete vakantiebestemming, met de tussenpozen precies zo lang dat de verschillen ten opzichte van de vorige keer nog goed opvallen. Dankzij corona was ik in 2019 voor het laatst in Spanje. Het begon weer te kriebelen, al wat langer eigenlijk en onlangs kon ik gelukkig weer het vliegtuig pakken om een aantal mij zo vertrouwde en geliefde plaatsen in Catalonië te bezoeken. Inderdaad, Spanje, en wel de kuststrook tussen Barcelona en Salou, provincie Tarragona. Nee, niet het bij landgenoten zo bekende Lloret en Malgrat de Mar en omgeving. Ook mooi, maar mij te druk en bovendien vind ik mezelf te oud voor dat gedeelte van de Spaanse Costa.

Bedenk wel dat het ruim 36 jaar geleden is (!!!) dat ik voor het eerst in Barcelona was. De Sagrada Familia was nog echt in aanbouw, (nu nog maar veel verder gevorderd), het havengebied bestond nog louter uit industrie en waar nu het (feest-)strand is, was een glasfabriek (in het zand vind je nog altijd groene glaskorrels). De flaneerboulevard in zuidelijke richting langs de kust was een krottenwijk. Het was ruim voor de Olympische spelen van 1992. In dat feit ligt mijn eerste herinnering aan een vakantie met een grote verandering. Er is namelijk een Barcelona van voor en van ná de Olympische spelen. Ervoor pufte ik alle trappen op bij het Palau Nacional (Placa d'Espanya) om de Montjuic te beklimmen en in 1993 waren daar ineens allemaal roltrappen! In de open lucht! Inderdaad om toeschouwers de gelegenheid te geven makkelijk naar het Olympisch Stadion te gaan dat achter dat Paleis op de heuvel ligt.

Hoewel ik een liefhebber van de drukte van de stad ben, slaap ik graag in Castelldefels, langs de kust, 10 kilometer onder het vliegveld van Barcelona.
Net zoals onlangs. Ook daar heb ik het zien veranderen. Dit jaar viel het mij op dat er aanmerkelijk meer Nederlandse toeristen waren en tot en met 2015 was daar mijn favoriete restaurantje, Rangell. In 2016 bestond het ineens niet meer. In 2019 was het nog steeds gesloten en nu zit er iets anders op die plaats, wel een restaurant maar ze verkopen niet eens Tapas! Het huidige interieur is modern, je herkent alleen de plaats van het toilet nog ...
Vroeger was dat beter. In La Barceloneta daarentegen ga ik altijd tapas eten bij Bon Marisc, zo halverwege de lange straat langs de haven met al die restaurantjes en barretjes. Het zit er al zo lang ik me herinneren kan. De kwaliteit is nog hetzelfde, en de menukaart ook (eigenlijk een beetje vies wel, met stickertjes over de prijzen heen, het smaakt er echter niet minder om).
La Barceloneta, achter de straat met eettentjes, was vroeger echter een achterstandsbuurt en tegenwoordig een sjieke wijk. Toch niet beter toen?

Ik dwaal af en neem u graag weer mee terug naar huis. In de Tielse Weerstraat was jarenlang een Chinees Restaurantje, het heette Kam Fung en Kam San, wellicht in omgekeerde volgorde en later Happiness. Broer en zus van dat restaurant zaten ooit bij mij op school, op de RSG (in de jaren '70), ze werkten met hun ouders mee. Onlangs raakte ik zomaar weer een keer verzeild in de Weerstraat (nr. 23) bij Taste, Asian Fusion Restaurant. En ja hoor, het was een ware flash-back. Dat was Kam Fung, waar ik vroeger met mijn ouders kwam. Was het toen het enige buitenlandse restaurant in Tiel? Kwamen we er daarom? Ik weet het niet en kan het helaas niet meer navragen. Ook daar was alles anders, mooi, nieuw, strak ingericht. Ach, een houten lambrizering, lampen met draken en rode franjes en papier op tafel is niet meer van deze tijd. Je treft het alleen nog in een China-town. Neemt niet weg dat ik bij Taste net zo lekker gegeten heb als toen en ook als in China-town. Authentiek, met verse ingredienten én een (nieuwe) eigenaresse die zich het oude restaurantje nog kon herinneren en enthousiast werd van mijn herinnering. Kortom een aanrader, net zoals Catalonië!

PS. Hartelijk dank voor de leuke reacties die ik vaak krijg op mijn columns. Ik probeer er echt wat mee te doen en blijf vooral uw berichten sturen!

Tot de volgende keer,
Marjon de Lange.

Colofon

Samenstelling van deze nieuwsbrief door Marjon de Lange, Martin van der Mark. Lay-out: Dick Buijs.
Contact: nieuwsbrief@oudheidkamer-tiel.nl (zowel voor aanleveren van ideeën of kopij als voor aanmelding/afmelding voor deze nieuwsbrief)