Van de bestuurstafel

Met de grote excursie naar Grave werd dit mooie jaar afgesloten. Wij kunnen terugzien op een prima seizoen 2022/2023 met veel activiteiten zoals een groot aantal lezingen in het R.A.R., de publicatie van een aantal boeken, de opgraving aan het Bleekveld en diverse nieuwe nummers van De Nieuwe Kroniek.

Bestuur op bezoek in Ommeren

Op woensdag 31 mei ging een delegatie van ons bestuur op bezoek in het Baron van Brakellmuseum in Ommeren.
De band tussen de Oudheidkamer en het museum in Ommeren gaat terug tot de jaren 2005-2006. Op de zolder van het museum aan het Plein stond een aantal kleine Tielse winkeltjes en werkplaatsen met allerlei inventaris en werktuigen. Een en ander was en is eigendom van de Oudheidkamer. Om een lift te kunnen bekostigen werd het Flipjemuseum dat aan de andere kant van de Waterpoort was ondergebracht, verplaatst naar het museumgebouw teneinde geld te sparen.
Om vervolgens de Flipjecollectie onder te brengen moest de ambachtenzolder verdwijnen. Het Oudheidkamerbestuur nam destijds contact op met het Heemkundig Museum Ommeren. In januari 2006 verhuisden de winkeltjes daarheen. Sindsdien is dit alles daar prachtig opgesteld.

Later is het Heemkundig Museum opgegaan in het Streekmuseum Baron van Brakell. Maar de Tielse bijdrage staat er nog goed. Wel vond het bestuur van de Oudheidkamer dat de achtergrond van de collectie duidelijker zou kunnen zijn. De ambachtencollectie wordt nu van een bordje voorzien met het logo van de Oudheidkamer.

Grote Excursie naar Grave

Op de zonnige zaterdagmorgen 3 juni verzamelden zich 37 leden van de Oudheidkamer bij het station in Tiel om per touringbus naar Grave te vertrekken. Na wat omwegen bereikten wij om 9.45 uur het historische stadje Grave. Wij werden daar ontvangen met koffie en gebak in restaurant Het Grote Broertje.
Daarna werd in drie groepen onder begeleiding van lokale gidsen een stadswandeling gemaakt.
We bezochten o.a. de imposante Sint Elisabethkerk daterend uit het jaar 1250, de jachthaven, het Maasfront met zijn twee ijzeren kanonnen uit de Franse tijd, de Hampoort uit 1688, inmiddels UNESCO erfgoed en het uitzichtpunt over de stad bij het Arsenaal.
De lunch werd ook genuttigd bij Het Grote Broertje, waar, tot onze verbazing, na de smakelijke broodjes, de tomatensoep als nagerecht werd geserveerd!

In de middaguren was er de mogelijkheid om het lokale museum te bezoeken of op eigen gelegenheid nog eens door de stad, met zijn vele winkeltjes en fraai gerestaureerde historische panden, te wandelen. Ook stond een bezoek aan het Cloveniersgilde (opgericht in 1527) op het programma.
Dit is een vereniging van 40 heren, die lid voor het leven zijn en zich bezig houden met gezelligheid, ceremoniële activiteiten, likeur maken en kruisboog schieten. Dit werd ook door de OKT-leden enthousiast beoefend. Er werd zelfs een competitie georganiseerd. Deze werd gewonnen door onze penningmeester, al maakte onze secretaris ook aanspraak op de eerste prijs. Maar ja, wie de rekening en fooien uitbetaalt heeft toch meer kans op de hoofdprijs, die bestond uit een flesje lokale likeur, die gedurende de middag met uitgebreide en enthousiaste toelichting door de lokale likeurmenger ook veelvuldig ter goedkeuring aan de OKT-leden was aangeboden.
Na deze sportieve activiteiten en alcoholische versnaperingen spoedden wij ons einde van de middag weer richting de bus, die ons zonder omwegen om 17.30 uur weer veilig en wel in Tiel bracht.
Het was al met al een interessante, genoeglijke en wel bestede dag.

Een aantal foto's van deze dag zijn te vinden in het fotoarchief op de website van de Oudheidkamer

Bato-ontwikkelingen

In de regio zijn twee archeologische groepen actief: "onze" BATO en ACR (Archeologisch Centrum Rivierenland) uit Zoelen. Tijdens de opgravingen aan het Bleekveld werkten zij voor het eerst samen. Deze samenwerking is hen zo goed bevallen dat zij besloten hebben deze samenwerking te formaliseren zodat middelen en menskracht beter ingezet kunnen worden en dat kennis en ervaringen verdeeld kunnen worden.

Frits Kat (1936-2023)

Op 15 juni 2023 is de heer Frits Kat overleden, een week na zijn 87e verjaardag.
Frits was van 1965 tot 1998 leraar geschiedenis aan de Rijks HBS, de Rijksscholengemeenschap en het Lingecollege. Na zijn pensionering was hij enige tijd lid van het Oudheidkamerbestuur en heel lang was hij voorzitter van de programmacommissie.
Vanuit zijn achtergrond had hij een enorm netwerk opgebouwd in de historische wereld. Jarenlang had de Oudheidkamer daardoor landenthema’s bij de lezingen. Frits kon daarbij altijd goede en gerenommeerde sprekers vinden. Hij stond in 2013 ook aan de wieg van de plaatsing van het Van der Capellenmonument bij de raadzaal.

Sinds enkele maanden was bekend dat hij ongeneeslijk ziek was. Toch genoot hij in zijn laatste dagen nog van het lezen van het Biografisch Woordenboek van Tiel.

Stonehenge in Tiel

Recent werd bekend gemaakt dat op de toekomstige uitbreiding van industrieterrein Medel een bijzondere archeologische ontdekking is gedaan: een openluchtheiligdom van zo’n 4000 jaar oud, meer precies: een zogenaamde Zonnekalender. Het is een spectaculaire vondst en uniek in Nederland! De vergelijking met het mysterieuze Stonehenge in Engeland wordt al getrokken.
De jarenlange opgravingen in onze regio resulteerden in miljoenen voorwerpen, onder die vondsten bevindt zich ook een glazen kraal die de oudste is die in Nederland ooit gevonden is. De kraal blijkt afkomstig te zijn uit Mesopotamië!
Zo is Tiel alweer in het landelijk nieuws met de vele schatten die in de Betuwse bodem te vinden zijn!
Inmiddels zijn diverse petities gestart waarin de gemeente Tiel wordt opgeroepen om op de vindplaats een archeologisch park te stichten. Wethouder Frank Groen liet weten door de massale reacties behoorlijk overrompeld te zijn.

De gemeente Tiel heeft over deze vondsten een filmpje laten maken. Een kopie hiervan is gepubliceerd onder andere op de website van archeologiewerkgroep BATO.

Open Monumenten Dag

Ook dit jaar vindt in Tiel de Open Monumenten Dag plaats, op zondagmiddag 10 september van 12.00 uur tot 17.00 uur.
Het thema van dit jaar is immaterieel erfgoed oftewel levend erfgoed, dat wil zeggen culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is - anders dan de stenen van een monument - voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar.
Dit jaar zijn er weer optredens van koren, ook zijn er ook vertellers actief zoals troubadour Kaspadre de Minstreel in het Ambtmanshuis, Peter Schipper op diverse historische locaties en Gerard van Ooijen die in zijn bakkerij vertelt over Immaterieel erfgoed en de Tielsche Kermiskoek.
Verder is een groot aantal monumenten te bezichtigen.

Om deze middag te doen slagen zijn er veel vrijwilligers nodig: mensen die bereid zijn om twee tot tweeënhalf uur op een locatie aanwezig te zijn. Wij doen dan ook net als vorig jaar een dringend beroep op u om medewerking te verlenen en u op te geven als vrijwilliger.
U kunt u aanmelden door middel van een e-mail naar monumentendag@oudheidkamer-tiel.nl. Na aanmelding wordt contact met u opgenomen en kunt u eventuele wensen over bijvoorbeeld plaats en tijd kenbaar maken.

Facebook en Oud Tiel

Op Facebook zijn een aantal pagina’s en groepen actief die zich bezig houden met historisch Tiel. Cor Gradisen zette dit voor ons op een rijtje:

Een facebookpagina kun je "liken" of "leuk vinden", waarna je berichten van beheerders met interesse kunt volgen en reacties geven.
Van een facebookgroep kun je "lid worden": alle leden kunnen berichten plaatsen die je kunt volgen en daarop reageren.

De belangrijkste nog actieve zijn:
° Oud Tiel, zowel FB-groep als FB-pagina (beheerd door Arjen de Kruif van het RAR)
° Vrienden die Oud Tiel in foto's leuk vinden. Twee FB-groepen, waarvan een actief is.
° FB-pagina: Tiel in de Oorlog
° FB-pagina: Tiel in beeld

Niet meer actief maar nog wel met mooie foto's:
° FB-groep: Tiel in Ansichtkaarten
° FB-pagina: Tiel toen

Ook de Tielse oud-leerlingenvereniging TOV, verbonden met het Lingecollege Lyceum heeft een FB-pagina. Men kan die volgen door te "liken" om dan via berichten geïnformeerd te worden, maar men kan niet zelf berichten plaatsen. Dat kunnen alleen beheerders.

(met dank aan Cor Gradisen)

Wist u dat?

De Tielse vereniging Physica eerder dit jaar haar 210-jarig bestaan vierde?
Zij daarmee nog ouder zijn dan uw eigen OKT?
Wij ons nu een 'jonkie' van slechts 122 jaar voelen?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Er in het Flipje- en Streekmuseum een expositie is over Daalderop?
Dat er een keuze aan zeer herkenbare ooit moderne apparatuur te zien is?
Dat deze tentoonstelling nog tot 1 oktober 2023 loopt?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Er voortdurend activiteiten zijn op de monumentale Joodse Begraafplaats in Tiel?
Dat men daar in april herdacht heeft dat het 80 jaar geleden was dat de laatste leden uit de Joodse gemeenschap van Tiel afgevoerd werden om vermoord te worden?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Onlangs het zevende deel van het Biografisch woordenboek van Tiel uitgegeven is?
Dat dit thans te koop is bij Boekhandel Arentsen in het centrum van Tiel?
(voor OKT-leden tegen gereduceerde prijs bij de penningmeester van de Oudheidkamer)
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Er thans een informatiepunt Tweede Wereldoorlog is in het Tielse Museum?
Dit de WO2-Hotspot genoemd wordt?
Tegelijk met de opening van deze permanente tentoonstelling ook de archeo-hotspot in het museum geopend werd? Ons Tiels museum hiermee vernieuwende onderwerpen heeft en een bezoek zeker de moeite waard is?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Er maar liefst zeven hofleveranciers zijn in Tiel?
Onlangs de Kapsalon van Zwam zich als zevende in rij aansloot?
Ter vergelijking: zo’n grote stad als Nijmegen slechts twee hofleveranciers telt?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

Het Joods Monument aan de Sint-Agnietenstraat eindelijk weer ‘spreekt’?
Het meer dan 10 jaar ‘gezwegen’ heeft?
Zie ook: artikel in De Tielenaar

vroeger was alles beter, of toch niet?

Grease!
Wie kent hem niet?

Onlangs bezocht ik in het Agnietenhof de musical Grease. Jong en oud kent vast en zeker de film, die voor mij een stukje jeugdsentiment is. Ik was (slechts) 13 jaar en (uiteraard) verliefd op John Travolta. Samen met mijn schoolvriendin van de lagere school naar de bioscoop in Tiel, terwijl er veel liedjes uit de film al een hit waren en je fragmenten herkende die je al in Toppop op TV gezien had.
Ik was echt helemaal wég van de film en had de LP, een dubbelalbum, én het casettebandje. Ik kreeg van mijn oma het Grease-hitboek, een uitgave van de Hitkrant, vol met foto’s en verhalen over de acteurs, wie is wie en wat voor rol speelde hij/zij. Geen slechte investering overigens, de originele prijs was ƒ 15,95, het staat erop gedrukt. Enkele jaren geleden kocht ik op Marktplaats zo’n zelfde exemplaar voor € 30,--. Niet dat ik inmiddels zo’n grote fan geworden was dat ik twee van die boeken wilde hebben, ik was gewoon mijn 'originele' exemplaar kwijt. Jaren geleden uitgeleend aan een achterbuurmeisje voor haar werkstuk over muziek op de middelbare school, verhuisd, meisje niet meer gezien, boek nooit teruggekregen.
Vrij vooraan in het Grease-hitboek staat een stukje over de musical waar de film op gebaseerd is. Met foto’s genomen op Broadway, zwart-wit foto’s waardoor het lijkt of de musical veel ouder is dan de film, terwijl die in werkelijkheid voor het eerst opgevoerd werd in 1972, scheelt slechts 6 jaartjes!. Enfin, die Broadway-uitvoering, die was dus gewoon in Tiel te zien, in het Nederlands, maar wel met dezelfde muziek. Grappig om daar nu voor het eerst een Nederlandse tekst op te horen, terwijl bijna iedereen wel een hit uit Grease in het Engels meezingen kan. Hoe vertaalden ze Grease Lightning? vroeg mijn collega belangstellend. Nou dat bleef dus gewoon Grease Lightning. There are worst things I could do werd het had erger kunnen zijn.
Recent had ik zelf nog wat Grease-ervaringen. Via mijn broer (inderdaad die met die garage) kwam ik oog in oog te staan met zo’n grote Ford Thunderbird uit de jaren ’50. Ik greep mijn kans en mocht er zelfs even inzitten! Nou dat was wat je noemt het gevoel van Grease Lightning! Maar wat een lawaai maakt zo’n ding zeg, en wat een enorm brandstofverbruik en wat gaat alles traag en stroef. Ik ben gewend aan een elektrische auto, niet te vergelijken!

En dan zijn we er weer: vroeger was dus niet alles beter, tenminste de auto’s niet. De moderne techniek zorgt voor veel comfort en minder milieu-vervuiling. Bovendien makkelijker te parkeren. Maar eerlijk is eerlijk, ze waren wel veel mooier, die 'Grease-bakken' uit de jaren ’50!

Tot de volgende keer!
Marjon de Lange

Colofon

Samenstelling van deze nieuwsbrief door Marjon de Lange, Martin van der Mark. Lay-out: Dick Buijs.
Contact: nieuwsbrief@oudheidkamer-tiel.nl (zowel voor aanleveren van ideeën of kopij als voor aanmelding/afmelding voor deze nieuwsbrief)