Vereniging Oudheidkamer Tiel en Omstreken

Profielwerkstukprijzen

De sinds 2018 jaarlijks door de Oudheidkamer Tiel uitgereikte prijs voor beste profielwerkstuk HAVO en VWO en bestaat uit een geldbedrag en museum-jaarkaart. De uitreiking vindt steeds plaats tijdens een ledenvergadering en wordt voorafgegaan door een presentatie door de prijswinnaars.
In 2024 en 2025 waren alleen bij vwo profielwerkstukken genomineerd, zodat de prijs bij havo kwam te vervallen.

In april 2024 werd de Profielwerkstukprijs van de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en omstreken voor het beste profielwerkstuk vwo van het Lingecollege Lyceum toegekend aan Julian Korf.
Zijn profielwerkstuk Prosthetic Hand on a Budget, een betaalbare handprothese beschrijft hoe een betaalbare handprothese kan worden gebouwd.
Het kwijtraken van een lichaamsdeel zoals een hand is voor de betrokkene natuurlijk iets heel ingrijpends. Een handprothese kan een uitweg zijn, zowel "visueel" als praktisch, maar dat is op zijn minst een erg kostbare aangelegenheid.
Julian onderzocht voor zijn profielwerkstuk of een meer betaalbare handprothese mogelijk is. Hij analyseerde de inwendige structuur van de hand met de spieren, pezen en vooral de middenhandsbeentjes en vingerbeentjes en met deze kennis bouwde hij, gebruikmakend van diverse "simpele" materialen en van een 3D-printer, een kunsthand die in staat is om vingers te bewegen en voorwerpen zoals een kopje vast te houden.
De materiaalkosten (afgezien van vaste apparatuurkosten zoals van de gebruikte 3D-printer) kwamen uit op iets minder dan € 160,--
In april 2024 werd de Profielwerkstukprijs van de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en omstreken voor het beste profielwerkstuk vwo van het Lingecollege Lyceum toegekend aan Ruben Voorneveld.
In zijn profielwerkstuk onderzoekt de auteur de gevolgen voor het milieu en voor mens en dier van de aanwezigheid van vaak overvloedig kunstlicht in de nachtelijke uren. De gevolgen zijn bijvoorbeeld verstoring van het dag/nachtritme van mensen en daarmee samenhangend de verstoring van natuurlijke hormonale processen in het lichaam.
Maar ook voor dieren zijn er gevolgen. Door het kunstmatige licht is het lastiger voor prooidieren om zich te verstoppen voor roofdieren. Anderzijds kunnen dieren gedesoriënteerd raken: gewend om zich te oriënteren op de nachtelijke sterrenhemel worden zij in de war gebracht door het vele kunstlicht in vooral stedelijke gebieden.
Ook de groei van planten wordt nadelig beïnvloed als het 's nachts niet echt donker wordt.
De auteur beschrijft in zijn werkstuk twee experimenten. Het eerste experiment is het onderzoek naar de gezondheid en de groei van planten die worden blootgesteld aan verschillende licht/donker ritmes. Het tweede experiment behelst de bouw van een "straatlantaarn" die reageert op de nadering van een persoon en die daarna weer uitgaat. Het lichtspectrum van de lantaarn is zo gekozen dat de verstoring van de nachtsituatie voor de biosfeer zo gering mogelijk is.
De jury was onder de indruk van het grondige onderzoek dat aan het profielwerkstuk ten grondslag ligt. Met name de ontworpen straatlantaarn oogstte bij de jury bewondering. Natuurlijk treden de nadelen van lichtvervuiling ook op door andere oorzaken zoals bijvoorbeeld de groei van stedelijke gebieden ten koste van natuurgebieden. Maar dat doet niets af aan de kwaliteit van het profielwerkstuk.

N.B. Voor dit profielwerkstuk ontving Ruben tevens de Van Melsenprijs, toegekend door de Radboutuniversiteit in Nijmegen
Op de ledenvergadering van 19 april 2023 werden de prijzen uitgereikt aan de havo-leerlingen Inge Vermeulen en Inez Bregt en aan de vwo-leerling Mai Thy Nguyen.

Mai Thy (links), Inez en Inge rechts) tussen wethouder Groen en voorzitter Martin van der Mark
Inez en Inge hadden voor het vak Onderzoek en ontwerpen (O&O) voor hun meesterproef contact gezocht met de school Visio in Grave. Dit is een school voor kinderen met een visuele beperking (of met een meervoudige beperking).
Voor deze kinderen zijn de schrijfsters bij het vak O&O bezig om een "dansplaat" als "game" te bouwen waarop de kinderen in competitieverband kunnen dansen. Het profielwerkstuk gaat in op de theoretische achtergrond. Zij beschrijven de werking van het oog, de oogzenuwen en de hersenen. In het geval van een ernstige visuele beperking en volledige blindheid zijn er voorzieningen waardoor met toch de straat op kan, kan sporten en dergelijke. Het was Inez en Inge opgevallen waartoe de kinderen in Grave ondanks hun visuele beperking toch in staat waren.
De "dansplaat" is een vierkant element op de grond waarop de kinderen kunnen bewegen. Met het op de juiste wijze en in het juiste ritme de juiste kant op bewegen worden punten gescoord. Bij de presentatie aan de leden van de Oudheidkamer werd de dansplaat getoond.
Mai Thy gaf aan haar profielwerkstuk de titel Toegepaste wiskunde binnen de populatiegenetica en -dynamica. Populatiegenetica en populatiedynamica zijn twee onderzoeksgebieden in de (biologische) natuurwetenschappen waar uitgebreid gebruik wordt gemaakt van wiskundige modellen. Bij populatiegenetica gaat het om processen als celdeling, optreden van mutaties op chromosomen, inteeltverschijnselen en dergelijke. Bij populatiedynamica wordt de groei van een populatie onderzocht. Een bijzonder geval is als er roofdieren en prooidieren zijn, zoals vossen en konijnen. Vossen eten konijnen zo lang als die er zijn. Anders gaan er vossen dood en groeit de konijnenpopulatie, waarna de vossen ook weer te eten hebben ...
Mai Thy beschrijft in haar zeer lange profielwerkstuk hoe in de populatiegenetica en -dynamica de wiskunde wordt toegepast. Haar wiskundige modellen maken gebruik van kansberekening, diverse groeimodellen en van differentiaalvergelijkingen. In het laatste hoofdstuk gaat zij in op concrete maatregelen in Nederland om versnipperde natuurgebieden met elkaar te verbinden door bijvoorbeeld ecoducten. Ook legt zij uit hoe invasieve soorten die het natuurlijk evenwicht tussen de inheemse soorten dreigen te verstoren, kunnen worden bestreden.
De profielwerkstukprijzen van 2022 werden toegekend aan Nesrine Driouchi (vwo) en Lycenka Verheul (havo).
De officiële prijsuitreiking kon ook dit jaar niet doorgaan, omdat de prijswinnaars wegens schoolverplichtingen op de voorgenomen avond verhinderd waren.
Nesrine Driouchi onderzocht de "fundamenten" van het modern islamitisch extremisme en voert de Middeleeuwse filosoof Averroes op, met wiens islamitische filosofie de standpunten van de moslim-fundamentalisten overtuigend kunnen worden weerlegd.
Lycenka Verheul schreef over de vele Disneyfilms die er zijn gepubliceerd en onderzocht hoe in de periode 1937-2020 de hoofdpersonages zijn vertegenwoordigd qua etniciteit, gender en seksuele geaardheid. Deze ontwikkelingen liepen zeker niet vooruit op de veranderende opvattingen in de samenleving, integendeel.
De profielwerkstukprijzen van 2021 werden toegekend aan Juno de Jong (vwo) en Mirthe Jansen (havo).
Vanwege de coronasituatie heeft geen officiële prijsuitreiking plaatsgevonden.
Juno de Jong schreef haar profielwerkstuk naar aanleiding van haar onderzoek in opdacht van de gemeente Tiel hoe uit het water en de waterhuishouding rond Tiel energie kan worden gewonnen.
Mirthe Jansen stelde zich als hoofdvraag in hoeverre een psychopaat in staat is om een normaal sociaal leven te leiden en zij onderzoekt hoe psychopathie zich bij een mens kan ontwikkelen, wat kenmerkende gedragingen zijn en hoe psychopaten zich in de samenleving "gedragen". Zij beschrijft psychopaten als personen die last hebben van een antisociale persoonlijkheidsstoornis, deels veroorzaakt door een hersenbeschadiging in de frontale kwab en deels door bijvoorbeeld op- voedingsproblemen en een "niet stimulerende omgeving" waarin kinderen opgroeien. Psychopathische kenmerken zijn onder andere de neiging om andere mensen te manipuleren, pathologisch liegen, seksuele losbandigheid en veelzijdige criminaliteit.
Op de ledenvergadering van 13 oktober 2020 zouden de prijzen zijn uitgereikt aan Lisa Rovers (havo) en aan Lily Keller (vwo). Wegens de Corona-pandemie is de officiële prijsuitreiking vervallen.
Lisa Rovers schreef een uitgebreid profielwerkstuk over het onderwerp leukemie, met daarin beschrijvingen van biologische processen, zoals de aanmaak van rode en witte bloedcellen in het menselijk lichaam. Een beschadiging in een DNA-molecuul kan soms de oorzaak worden van ongeremde aanmaak van (onvolgroeide) witte bloedlichaampjes die de goede werking van gezonde bloedcellen tegengaan. Dan is er sprake van leukemie.
Acute lymfatische leukemie is een vorm van leukemie die vooral bij kleine kinderen voorkomt. 60 jaar geleden was de ziekte voor iedere patiënt dodelijk, tegenwoordig bestaan voor ieder leukemietype behandelplannen met onder andere chemotherapie, waarbij de genezingskans vaak boven de 80% ligt. Lisa schreef over de kenmerken van de ziekte en over het ontstaan ervan (beschadiging in een DNA-molecuul) een uitstekend verhaal en gebruikte informatie die ze veelal niet hoefde op te zoeken, omdat die ongevraagd op haar af was gekomen. Zelf onderging zij in de afgelopen twee jaar een behandeling tegen acute lymfatische leukemie en zij is sinds medio 2019 weer "schoon verklaard".
Over het omgaan met leukemiepatienten geeft zij diverse aanbevelingen (die ook voor de school nuttig kunnen zijn).
Lily Keller deed onderzoek in fictie-literatuur en beschrijft personages die aan de lezer (of aan een medepersonage) een verhaal vertellen dat onmiskenbaar bezijden de waarheid is. Wat de waarheid is, wordt door de auteur bepaald en het is diezelfde auteur, die zijn personages "onbetrouwbaar" laat zijn. Mogelijk overdrijft de verteller enigszins of is hij een wat kinderlijke figuur, maar misschien is hij volkomen gestoord of is hij moedwillig aan het liegen.
Lily beschrijft vier types "onbetrouwbare vertellers". Als illustratie voegt zij een kort verhaal toe waarin de vier soorten "onbetrouwbare vertellers" optreden. Zij zijn allen 's nachts opgepakt nadat op straat een man was doodgeslagen en vertellen ieder hun versie van het verblijf op het politiebureau tegenover de "spiegel". Na deze vier beschrijvingen volgt de enige weergave van de gebeurtenissen die wél betrouwbaar is: het verslag van de politie-inspecteur, dat wellicht ten grondslag zal gaan liggen aan het proces-verbaal dat naar de officier van justitie gaat (maar dat staat niet meer in Lily's verhaal).
Op de ledenvergadering van 11 april 2019 werden de prijzen uitgereikt aan Clarine Hekkelman (havo) en aan Stella Blank (vwo).

Stella (links) en Clarine (rechts)
Clarine Hekkelman onderzocht in haar profielwerkstuk met als titel Moleculair koken hoe gebruik kan worden gemaakt van natuurkundige en chemische processen. Dat kan zijn vrieskoken bij -200°r; Celsius, waarbij gebruik wordt gemaakt van vloeibaar stikstof, maar er bestaan ook chemische processen waarmee het mogelijk wordt om wetenschappelijk onderbouwd (en niet slechts proefondervindelijk) nieuwe gerechten te creëren. Het profielwerkstuk beschrijft diverse chemische processen met namen als sferificatie, emulgatie en gelificatie en het mondt uit in recepten als Kaviaar van cola met sferificatie, schuim van cola met emulgatie en cola-gelblokjes.
Stella Blank vond haar onderwerp bij de oude Grieken. In haar profielwerkstuk Dialectiek en Retorica vergelijkt zij de lessen in welsprekendheid van Gorgias (vijfde eeuw v. Chr.) met het filosofische werk Retorica dat een eeuw later werd geschreven door de beroemde Aristoteles.
Melissa en Luuk tijdens hun presentatie
Op de ledenvergadering van 19 april 2018 werden voor het eerst de prijzen uitgereikt voor de beste profielwerkstukken voor VWO en HAVO op RSG Lingecollege. De prijzen gingen naar Luuk Barbian (VWO) en Melissa van Gompel (HAVO).
Luuk Barbian had de eerste bemande reis naar de maan in 1969 als onderwerp gekozen en gekeken naar alle factoren die hierbij van belang waren, zoals snelheid, versnelling, brandstofgebruik, "compensatie" voor de draaiing en de aantrekkingskracht van de aarde enz.
Melissa van Gompel liet zien hoe de overheid de woningmarkt stuurt door middel van wetgeving inzake bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek. Zij beschrijft de standpunten hierover en over de woningmarkt in het algemeen van de verschillende politieke partijen en ze vergelijkt ook de opvattingen van de landelijke politieke partijen met de plaatselijke partijafdelingen in Tiel.