De Nieuwe Kroniek
Sinds 2009 verschijnt enige malen per jaar het tijdschrift De Nieuwe Kroniek, dat wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de Oudheidkamer Tiel. De redactie bestaat uit Beatrijs van Dijk, Ria Kragten, Wim Veerman en Bob Willemsen.
Suggesties voor en opmerkingen over dit blad graag richten aan de redactie van Nieuwe Kroniek .
Leden van de Oudheidkamer ontvangen het blad gratis. Voor niet-leden is het tijdschrift voor € 5,-- te koop bij de plaatselijke boekhandel.
- Bevrijdingsdag 80 jaar geleden.
Van het grote volksfeest bij de bevrijding van Nederland in 1945 was in Tiel niets te merken, want vrijwel alle bewoners waren geëvacueerd. Uit onder andere dagboeken blijkt hoe de geëvacueerde Tielenaren over de bevrijding op de hoogte waren gekomen. Emile Smit schrijft erover. - Bombardement op De Roodvoet, 31 maart 1945
De Roodvoet, een steenfabriek bij het Gelderse Rijswijk werd in de laatste oorlogswinter bewoond door onder andere een groep evacués. Sinds 20125 worden jaarlijks de talrijke slachtoffers van het bombardement op 31 maart 1945 door geallieerde vliegtuigen herdacht. - De erfenis van generaal-majoor De Ruyter van Steveninck
Albert de Ruyter van Steveninck (1895-1949) was afkomstig uit Tiel en diende bijna zijn gehele werkzame leven in de Nederlandse krijgsmacht. Richard van de Velde beschrijft zijn militaire loopbaan en zijn grote verdiensten, onder andere als lid van de Koninklijke Nederlandse Brigade in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog - Tien keer het Paardewater
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe het Paardewater (vaak gespeld als Paardenwater), gelegen langs de Waal bij Tiel, gedurende 150 jaar van gedaante is veranderd. In 2012 vond hier het popfestival Woodstock aan de Waal plaats. - Tiels verleden in vogelvlucht
Voortzetting van een eerder artikel met deze titel in de vorige Nieuwe Kroniek. Bob Willemsen beschrijft in grote lijnen de geschiedenis van de stad Tiel vanaf de 17e eeuw tot het einde van de Franse tijd. - Het verleden verbeeld
Het Tielse stadsarchief, inmiddels opgegaan in het Regionaal Archief Rivierenland, was van 1965 tot 2012 gehuisvest in een pand aan de Sint Agnietenstraat. Wim Veerman beschrijft een aantal tentoonstellingen van die tijd in dit gebouw. - Op de hoek
Op het kruispunt Ambtmanstraat-Kerkstraat in Tiel bevond zich vele decennia een slagerij. Tegenwoordig is hier een coffeeshop. Peter Schipper schrijft erover. - Verder ...
- drie boekbesprekingen
- Oudheidkamer: ledenwerfactie
- informatie van het RAR.
- over de collectie van het Flipje- en Streekmuseum
- Een Maurikse ontmoeting, eind 1944
Ria Kragten schrijft over een dagboek met brieven, geschreven door de Duitse dienstplichtige Wehrmacht-soldaat Walther Happich (1921-1945), die eind 1944 was gelegerd in Maurik en via een kameraad in contact kwam met de plaatselijke pastoor Van Welsum. De twee raakten zeer bevriend en spraken openlijk met elkaar over de waanzin van de oorlog. Walther sneuvelde in april 1945 in de buurt van Berlijn. Zijn vader heeft later zijn dagboek en brieven naar pastoor Van Welsem gestuurd en in 2004 werden deze in het archief van de Maurikse parochie teruggevonden. - Een koninklijk bezoek in 1924
Koningin Wilhelmina heeft tijdens haar leven viermaal de stad Tiel bezocht. Het bezoek in 1924 liep uit op een groot volksfeest. Emile Smit schrijft erover. - Grenspalen rond en tussen graven
Tot het funerair erfgoed in Tiel behoort, net als elders, de wijze waarop grafpercelen op begraafplaatsen zijn afgebakend en waarop de afbakening is vormgegeven. Pierre van der Schaaf schrijft daarover aan de hand van vele personen, die in Tiel zijn begraven, vooral op de begraafplaats Ter Navolging en de rooms-katholieke begraafplaats. - Tiels verleden in vogelvlucht
Bob Willemsen beschrijft in grote lijnen de geschiedenis van de stad Tiel, ontstaan op een plaats die in 800 na Chr. vrijwel onbewoond was. Deze beschrijving omvat de periode vanaf het ontstaan van Tiel (Tyel) tot omstreeks 1600. - Suikerbusje = Suikerbeestje
In het vorige nummer van De Nieuwe Kroniek had Ria Kragten geschreven over een auto met de bijnaam Suikerbusje, die soms bij calamiteiten werd ingezet. De juiste bijnaam blijkt Suikerbeestje te zijn. Het voertuig was een politiewagen uit 1955, dat als eerste in Tiel was voorzien van een mobilofoon. - Tien keer de Havendijk
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Havendijk in Tiel, gelegen tussen de Oude Haven en de Nieuwe Haven, gedurende eeuwen van gedaante is veranderd. - Op de hoek
Het kruispunt Gasthuisstraat-Kerkstraat in Tiel is in de laatste 150 jaar totaal veranderd. Peter Schipper schrijft over het vroegere stadhuis, over diverse bewoners op de hoek, over de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog en over de foeilelijke achterzijde van een winkel met de voorzijde aan de Waterstraat. - Verder ...
- een handvol geschiedenis: Middeleeuwse munten en dergelijke, gevonden in de zand- en kleigrond
- een archiefstuk van Waterschap Rivierenland uit 1433
- een tentoonstelling in het Flipje- en Streekmuseum
- informatie van het RAR.
- drie boekbesprekingen
- Het Suikerbusje?
Ria Kragten hoorde van "het Suikerbusje", had geen idee wat dat is of was en ging op onderzoek uit. Zij kwam uit bij een aantal generaties Van Kampen, aanvankelijk wonend aan de Hoofdakker in Maurik (vanaf 1850) en vanaf 1957 in Tiel. Hun autobedrijf kreeg een rol bij het vervoer van overledenen en in 1967 ontstond Uitvaartbedrijf Van Kampen.
Bij calamiteiten met dodelijke afloop beschikte deze uitvaartonderneming over speciale "uitrukwagens". Een daarvan zou de bijnaam Het Suikerbusje moeten hebben gehad ... - Villa Scheering en een Plataan
Aan de hand van een oude plataan achter het politiebureau aan de Prinses Beatrixlaan vertelt Peter Schipper over de villa De Scheering, die daar van 1846 tot rond 1940 heeft gestaan. Ook vertelt hij over het vroegere park eromheen, over de bewoners en over de rond 1950 op die plaats gebouwde ambachtsschool. - Grenspalen bij het Inundatiekanaal
Het artikel Waar ligt de Grens in de vorige Nieuwe Kroniek resulteerde in een nieuw artikel over vijf nog bestaande grenspalen langs het Inundatiekanaal bij Tiel en over de geschiedenis van het kanaal zelf, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. - Niet tot zwijgen gebracht.
De Tielse St.-Maartenskerk, die in de Tweede Wereldoorlog was verwoest, kon in 1964 weer in gebruik worden genomen. Tegelijkertijd kwam in de toren een nieuw carillon gereed. Pierre van der Schaaf vertelt over het bewogen leven van zowel de eeuwenoude luidklokken als de nieuwe carillonklokken. - Dagboek van een verpleegster
Jo Seckel werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog als verpleegster in het Bethesda-ziekenhuis en (in het laatste oorlogsjaar) in het noodhospitaal Mariënwaerdt. Beatrijs van Dijk bespreekt haar dagboek uit die tijd. - Elf keer de Oude Haven
Aan de hand van elf afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Oude Haven in Tiel tussen 1645 en 2024 is veranderd en uiteindelijk is verdwenen. Op de plaats van de vroegere haven is nu een parkeerplaats. - Een wetsteen uit de Romeinse tijd
Roel van Workum beschrijft de vondst van een 2000 jaar oude slijpsteen aan de Hennisdijk in Buren en vertelt over de achtergronden en het gebruik van zulke gebruiksvoorwerpen. - Verder ...
- diverse korte berichten
- Herinrichting Flipje- en Streekmuseum
- informatie van het RAR.
- drie boekbesprekingen.
- Visie op het verkeer in Tiel anno 1949
Tiel was na de oorlog zwaar gehavend. Bij de wederopbouw was de doelstelling dat de stad weer een centrumfunctie zou krijgen en dat de nadruk zou liggen op een goede doorstroming van het verkeer naar en rond de Groenmarkt. Vele verkeersplannen van 1949, onder andere met betrekking tot het veer Tiel-Wamel zijn nooit uitgevoerd. - Harrewarrende hertogen en baldadige burgers
In de Middeleeuwen werd Tiel bestuurd door hertogen van Brabant en later door hertogen van Gelre. De stad was voortdurend strijdtoneel in steeds opnieuw oplaaiende burgeroorlogen. - Waar ligt de grens
Het kadaster brengt vanaf 1832 duidelijk alle perceelsbegrenzingen in kaart. Voor die tijd plaatste men simpel een eigen hek of grenspaal langs zijn terrein of de weg. Vele grenspalen zijn bewaard gebleven. - "Revolutie"
Wim Rust zat in 1958 als tienjarige op de Thomas van Aquinoschool en beschrijft een uit de hand gelopen ruzie uit die tijd tussen verschillende klasgenoten. Opvallend is de zeer verschillende sociale achtergrond van de vechtersbazen. - Tien keer De Hucht
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Collartswal (latere naam: De Hucht) in Tiel tussen 1645 en 2024 is veranderd. - De kan van het Melkmeisje van Johannes Vermeer in een Tielse beerput
Resten van een in 1987 opgegraven aardewerken melkkan zijn met grote deskundigheid en met heel veel geduld door BATO-lid Irene Lubach aan elkaar gelijmd. - Het Tielse Sterrebos
Aangelegd als stadstuin of park rond 1800 verloor het na 1880 steeds meer zijn functie door de bouw van nieuwe woningen. - De ene gevelsteen is de andere niet
Tiel herbergt vele gevelstenen, de een nog onopvallender dan de andere maar desondanks zijn het vaak pareltjes. Een nieuw op te richten werkgroep stelt zich ten doel om de gevelstenen te inventariseren en de achtergronden te onderzoeken. - Verder ...
- Aanwinsten Flipje- en Streekmuseum
- informatie van het RAR.
- drie boekbesprekingen.
OUDERE NUMMERS :
KORTE BESCHRIJVING VAN ALLE NUMMERS TEGELIJK
VERBERG korte beschrijving van de oudere nummers
korte beschrijving artikelen jaargang 14 nummer 3 (2023)
- Gelukkig Nieuwjaar
Het nieuwe jaar begint als de dagen weer langer worden. In het Christendom werd Nieuwjaar het midden van de periode waarin de geboorte van Christus werd gevierd. Die periode loopt van 25 december tot en met 6 januari (Driekoningenfeest). Peter Schipper schrijft over de Nieuwjaars-traditie compleet met oliebollen, vuurwerk en (helaas ook) vernielingen. - Tielse straatnamen
In 2021 kwam de website stratenintiel.nl in de lucht. Een van de redacteuren hiervan, Beatrijs van Dijk, beschrijft hoe in de loop der eeuwen straatnamen tot stand kwamen en op welke wijze de Tielse straten op de genoemde website werden verwerkt. - Jodenbegraafplaats in Buren
Langs het voetpad aan de Aalsdijk in Buren staat een bordje met de tekst Jodenbegraafplaats. Er zijn geen graven meer te zien maar vroeger werd hier vrijwel zeker begraven. Pierre van der Schaaf schrijft over de joodse gemeenschap in Buren en andere plaatsen in Nederland. In Buren bestaat nog altijd de Jodenkerkstraat met daaraan de voormalige synagoge. - Tien keer de Zandwijkse Poort
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Kleibergsestraat in Tiel tussen 1645 en 2022 is veranderd. - Een kunstbank, struikelkunst en KunstKop
Het vorige nummer van De Nieuwe Kroniek bevatte een artikel over "Struikelkunst", kunstprojecten in Tiel 1994-2002. Er blijkt door een van de deelnemende kunstenaars een werkarchief van een kunstobject te zijn bijgehouden, dat kort geleden aan het Regionaal Archief Rivierenland is geschonken. Het geeft verrassende nieuwe informatie. - Een Zoutkeetstraat zonder zoutkeet
Naar aanleiding van de sloop van de oude zoutkeet aan de Zoutkeetstraat beschrijft Peter Schipper de geschiedenis van dit oude straatje, dat in 1861 was bezocht door Koning Willem III tijdens het hoge water waarbij het Land van Maas en Waal aan de overzijde van de rivier was overstroomd. - Tielse Wapenfeiten ...
Het gaat om familiewapens van adellijke families. In het begin van de 18e eeuw woonde in Nijmegen Frederik Hendrik van Voorst, die uit papier of perkament prachtige afbeeldingen vervaardigde, opgedragen aan onder anderen de Tielse burgemeesters Schull en Van der Steen. Jan Peter Verhave schrijft erover. - Verder ...
- De Stichting Ter Navolging bestaat 25 jaar.
- informatie van het RAR.
- vier boekbesprekingen.
- afscheid van twee redactieleden.
korte beschrijving artikelen jaargang 14 nummer 2 (2023)
- Struikelkunst, kunstprojecten 1994-2002
In 1994 begon de gemeente Tiel een beleid te ontwikkelen om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Het stadsbeeld werd destijds nogal ontsierd door vele bouwprojecten en kale plekken in de stad. Eveneens vanaf 1994 startten de kunstenaars Caro Agterberg en Marja Stoel de Stichting KunstkoP, waarmee ze op onverwachte "lelijke plaatsen" in de stad kunstbloemen plaatsten of schuttingen beschilderden. Tot 2002 zou deze stichting nog diverse andere ludieke kunstproducties verzorgen. - De eerste gemeentelijke noodwoningen in Tiel
Na jarenlange discussie en onder druk van de schrijnende woonsituatie in sommige arme buurten werden eindelijk in 1927 voor het eerst houten noodwoningen ingericht aan de Hoveniersweg, waar voorheen een ziekeninrichting was. In 1930 zijn deze barakken (gecontroleerd) afgebrand. - Joods gedenkteken spreekt weer
Het "sprekende" monument bij de voormalige synagoge aan de St. Agnietenstraat, onthuld in 1996 was in 2015 als gevolg van vandalisme stilgevallen. Op 2 mei 2023 werd het gerestaureerde monument opnieuw onthuld. - Tien keer de Kleibergsestraat
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Kleibergsestraat in Tiel tussen 1645 en 2022 is veranderd. - Aan de oorlog kwam geen einde
Hans van de Pol (1946) kwam weliswaar na de Tweede Wereldoorlog ter wereld, maar zijn leven werd desondanks zwaar getekend door de oorlogsherinneringen van zijn ouders. De oorlogsgebeurtenissen van zijn familie en zijn ouders heeft hij op schrift gesteld. - Een nieuwe stationswijk in Tiel
Aan de Spoorstraat in Tiel staan nu nog fabrieksgebouwen zoals het voormalige veilinggebouw, waar na de sluiting ervan Jomanda haar healings hield en waar tot voor kort de Vrije Markt te vinden was.
Binnenkort zal in dit gebied worden begonnen de bouw van 350 nieuwe woningen. - Boren naar sporen
De Oudheidkamer Tiel heeft in de afgelopen jaren subsidie verleend aan een opgravingsproject bij het Gelderse Rijswijk waarbij naar sporen van de voormalige Limes (de noordgrens van het Romeinse Rijk) is gezocht. - Verder ...
- vier boekbesprekingen.
- aanwinsten Flipje- en Streekmuseum Tiel.
- informatie van het RAR.
- in memoriam Frits Kat (1937-2023).
korte beschrijving artikelen jaargang 14 nummer 1 (2023)
- Een verrassing aan de Burg. Meslaan
Peter Schipper beschrijft de geschiedenis van metaalwarenfabriek Gebr. Schroër, gelegen vlak naast de apotheek aan de Burg. Meslaan. In februari 2023 werden de laatste machines weggehaald en op het terrein zullen luxe villa's komen. De laatste eigenaar en zijn neef leidden onze verslaggever rond. - Het verhaal van Johan Schiltmans
"De oorlog ging hier eigenlijk door tot half 1946". Johan Schiltmans (1931), telg uit het bekende Tielse transportbedrijf gelegen aan de Hogestraat, vertelt over zijn jeugd in de oorlogstijd en over de twee evacuaties in die periode. Marjon de Lange doet verslag. - Tiel ist auch nicht viel ...
... und in Zaltbommel ist es ein Rommel ....
Pierre van der Schaaf beschrijft de wonderlijke afkomst van deze uitspraak. Hij schrijft over de vestiging van enkele Joodse families in Tiel (en Zaltbommel) in de 17e en 18e eeuw. Zij waren zeer gerespecteerd, maar veroorzaakten binnen de (landelijke) Joodse gemeenschap grote opschudding doordat vooraanstaande leden van die families overstapten naar de Protestantse Kerk. "Tiel ist nicht viel; en in Bommel is het een Rommel" werd in 1928 omschreven als een "oud Joodsch spreekwoord uit Mokum". - Tien keer de Waterstraat vanaf de Markt
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de Waterstraat in Tiel tussen 1650 en 2022 is veranderd. - Dagboek en oorlogsfoto's van Bob van Veen
Tientallen anonieme foto's van de verwoeste stad Tiel blijken te zijn gemaakt door Bob van Veen, die in 1945 in Buren woonde en die later is geëmigreerd naar de Verenigde Staten. Wim Veerman schrijft over Van Veen, wiens oorlogsdagboek hij heeft kunnen inzien. Hij en Gerrit Bouwhuis waren de eersten die in mei 1945 in Tiel foto's van de verwoeste stad konden maken. - Honderd (en drie) jaar Openbare Bibliotheek in Tiel
Wim Veerman beschrijft de geschiedenis hiervan en blikt ook terug op oudere boekenverzamelingen, die in het bezit waren van kloosters, kerken of instellingen als Maatschappij tot Nut van het Algemeen. - Verder ...
- oproep aan de lezers in verband met komend jubileumboek, dat gewijd zal zijn aan de wederopbouw van Tiel in de periode 1945-1955.
- twee boekbesprekingen.
- aanwinsten Flipje- en Streekmuseum Tiel.
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 13 nummer 4 (2022)
Het bevat de volgende artikelen.
- Ligt de Biesbosch in Tiel?
Pieter Oosterlee, afkomstig uit Groningen, overleed in oktober 1944 bij een vluchtpoging vanuit de Julianaschool in Tiel. Abusievelijk meldt een Stolperstein in Groningen dat hij zou zijn omgekomen tijdens zijn oversteek vanuit bezet gebied naar de Biesbos. Jan Rijnders belicht de gebeurtenissen op 22/23 oktober van dat jaar, waarbij ook Geurt van der Zalm en Maarten Noordzij omkwamen. - Speurend naar de doopvont van Zoelen
Een project van de universiteit van Toronto (Canada) om antieke doopvonten te inventariseren bracht Pol Herman naar Zoelen. Hij schrijft over het vroege Christendom in de streek, over verdwenen doopvonten in de Stephanuskerk en over nog bestaande doopvonten in naburige kerken zoals in Tiel. - Yad Vashem en de regio Tiel
In het metaheerhuisje op de Joodse begraafplaats in Tiel bevindt zich een Yad Vashem onderscheiding, die in 1972 was toegekend aan het echtpaar Roodnat voor het jarenlang onderdak verlenen aan Joodse onderduikers. Ook het echtpaar De Heus in Maurik kreeg in 2005 (postuum) deze onderscheiding. Pierre van der Schaaf schrijft er uitgebreid over. - Tien keer het Bleekveld
Aan de hand van tien afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe het Bleekveld in Tiel tussen 1650 en 2022 is veranderd. - Ledenvergadering op 17 november 2022
Een kort verslag van de vergadering en de daaropvolgende lezing van Chris van Estrerik. - Foto-impressie opgraving Bleekveld
Op het Bleekveld vond in oktober 2022 archeologisch onderzoek plaats, waarbij vele "amateurs" mochten meehelpen. Jan Bouwhuis maakte vele foto's, Bob Willemsen maakte een selectie. - We merkten eigenlijk weinig van de oorlog
Grada van Bergen (1939) herinnert zich nog de evacuatie naar Friesland in januari 1945 en de wederopbouw van Tiel (vooral de nieuwbouw in Tiel-oost) na de bevrijding. Marjon de Lange tekende haar verhaal op. - Verder ...
- vier nieuwe gemeentelijke monumenten in Tiel.
- twee boekbesprekingen.
- aanwinsten Flipje- en Streekmuseum Tiel.
- informatie van het RAR.
- in memoriam Aad Nekeman.
korte beschrijving artikelen jaargang 13 nummer 3 (2022)
- Verdwenen straten in Tiel Oost
De wijk Tiel Oost ligt waar vroeger het dorp Zandwijk lag. Diverse huidige straten zijn al terug te vinden op een kaart uit 1560.
Peter Schipper wandelt langs straten en steegjes die tegenwoordig niet meer bestaan, maar die in de eerste helft van de 20e eeuw nog wel bestonden. De armoede was er vaak schrijnend. - Max Havelaar in Tiel
Eduard Douwes Dekker, alias Multatuli en auteur van Max Havelaar, had zich, hoewel hij nooit in Tiel heeft gewoond, in 1860 kandidaat gesteld voor de verkiezingen van de Tweede Kamer in het district Tiel. - Leerlingen Rijks HBS te wapen
De broers Herman en Lucas Asjes, neven van de Tielse huisarts Dr. Asjes, werden in 1927 leerlingen van de Tielse HBS. Later bekleedden zij militaire functies, zowel in Nederland aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog als in Nederlands Indië in de tijd van de "politionele acties". - Elf keer de Burense Poort
Aan de hand van elf afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de toegang tot de binnenstad bij de huidige Veemarkt tussen 1740 en 2020 is veranderd. - Tiel als Hanzestad en handelsstad
Tiel is een van de oudste steden van Nederland en was in de Middeleeuwen een belangrijke handelsstad.
Het is moeilijk na te gaan wanneer Tiel is toegetreden tot de Hanze, een verbond van handelssteden en in hoeverre de stad een volwaardig lid hiervan was. In 2017 werd Tiel opnieuw lid van het internationale Hansische Geschichtsverein. - Graven op het Bleekveld.
Op het Bleekveld, een van de oudste gedeelten van de stad Tiel en rond 1900 een dichtbevolkt buurtje, zullen in 2023 nieuwe huizen en appartementen komen. Hieraan voorafgaand vindt in oktober 2022 archeologisch onderzoek plaats. - Verder ...
- archeologische vondsten bij het vroegere huis De Start, ofwel het Drostenhuis.
- nabeschouwing van de tentoonstelling Alles Kwijt over verwoesting en wederopbouw van Tiel in en na 1945.
- vier boekbesprekingen.
- aanwinsten van het Flipje- en Streekmuseum Tiel: diverse 'antieke' artikelen uit de fabriek van Daalderop.
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 13 nummer 2 (2022)
- Burgers en bestuur in Tiel
Tielse burgers kiezen de Tielse gemeenteraad. Bob Willemsen vertelt, hoe de verkiezingsprocedure en de verschillen tussen de in de raad vertegenwoordigde bevolkingsgroepen in de afgelopen 200 jaar veranderden. - 'Moeke' Kok, spil in het verzet
Regina Kok-Thijssen uit Maurik was in de Tweede Wereldoorlog de spil van het verzet in Maurik en omgeving en het huis van de familie Kok was een toevluchtsoord voor onderduikers en na september 1944 voor geallieerde soldaten op weg naar het zuiden. De straat Regina Kok hofje in Maurik is naar haar genoemd. - De Burcht van Wadenoijen
Wim Veerman beschrijft het kasteel van Wadenoijen, gebouwd omstreeks 1810 en gesloopt rond 1880 bij de aanleg van de spoorlijn Geldermalsen-Tiel. - Elf keer het Hoogeinde
Aan de hand van elf afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de straat tussen 1645 en 2020 is veranderd, verwoest en na 1945 weer is opgebouwd. - Wie voor een dubbeltje geboren is, ...
Tiel heeft in de afgelopen 1000 jaar vele onderwijsinstellingen en onderwijsvormen gehad. Naast de Latijnse school (die al in 1088 bestond en waaruit het gymnasium voortkwam) waren er rond 1900 lagere scholen die kosteloos waren en andere waar het schoolgeld f 1,50 per maand was (voor velen in die tijd onbetaalbaar). De ambachtsschool werd in 1899 opgericht door de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. Tiel kende ook de Rijkstuinbouw-winterschool, diverse mulo's en de HBS. Tegenwoordig zijn het Lingecollege en ROC Rivor grote onderwijsinstellingen. - Hoe de familie Pino in Tiel kwam.
Aan de hand van enkele graven op de Joodse Begraafplaats in Tiel schrijft Pierre van der Schaaf over de komst van de Joden naar Nederland in de Gouden Eeuw en naar Tiel. Sander Pino, die in 1800 naar Tiel kwam, is na zijn dood in 1836 begraven op deze begraafplaats, evenals zijn vrouw en diverse kinderen en kleinkinderen. - Verder ...
- plaatsing monument voor vijf gefusilleerden aan het Bleekveld.
- tentoonstelling Alles Kwijt over verwoesting en wederopbouw van Tiel in en na 1945.
- aankondiging Open Monumentendag Special (10 juli) in Tiel.
- twee boekbesprekingen.
- aanwinsten van het Flipje- en Streekmuseum Tiel: een oorlogsherinnering geschonken door Ben Manassen.
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 13 nummer 1 (2022)
- Restauratie van de kerk van Wadenoijen (1954)
Maarten Vermeulen had destijds een tekening gemaakt van de kerk tijdens deze restauratie en Jan Nout was erbij betrokken als leerling-timmerman. Lia van Burk vat hun herinneringen samen. - Inbraak in Kasteel Zoelen
In de nacht van 23 op 24 maart 1955 maakten drie figuren uit de Amsterdamse onderwereld bij de inbraak in Kasteel Zoelen een gigantisch fortuin buit. Een aantal maanden later werd de zaak opgelost en het grootste deel van de buit teruggevonden. De bestolen kasteelheer H.J.G. Völcker was toen al overleden. - Ruim honderd jaar stijldansen in Tiel
100 jaar geleden begon Tielenaar Jan Bemer een dansschool in Tiel. Deze wisselde enige malen van eigenaar en eindigde zijn bestaan (als Dansschool de Hovenier) rond het jaar 2000. In 1978 kwam er een dansschool bij, opgericht door Antoine Timmermans, die thans nog bestaat als dansschool Wildschut. De genoemde A.Timmermans beschrijft de geschiedenis van deze dansscholen. - Elf keer de Voorstad
Aan de hand van elf afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe de straat tussen 1645 en 2020 is veranderd. - Wie ligt er in dat graf
P. Hofstede Crull (1862-1925) werd, na een jarenlang verblijf in Suriname als waarnemend gouverneur, officier van justitie in Tiel. Zijn graf op begraafplaats Ter Navolging ligt verscholen onder een taxusstruik. - Kelderherinneringen
Tijdens de evacuatieperiode januari-mei 1945 bleven zo'n 60 Tielenaren, onder wie directeur Gouverne, achter in de kelders van jamfabriek De Betuwe om de fabriek provisorisch draaiende te houden. Een van de kelderbewoners heeft herinneringen aan deze periode opgeschreven. Peter Schipper wijdt er een artikel aan. - Verder ...
- herplaatsing gymnasium-gedenksteen (1888-1938) aan het Kalverbos.
- winnaressen profielwerkstukprijs Lingecollege Lyceum, beschikbaar gesteld door de Oudheidkamer Tiel.
- een archeologische vondst van de Groenmarkt in Tiel: een trip (een type schoen).
- Cultuur als een 'jojo': toegangspoort Het Eierland gerestaureerd; het pand Weerstraat 39 wordt bedreigd; paneel over de komst van Molukkers in 1951 aan de Burg. Meslaan.
- in memoriam: Willem Rijneke (1941-2021).
- twee boekbesprekingen.
- aanwinsten van het Flipje- en Streekmuseum Tiel: drie aquarellen geschilderd door Lies Veenhoven (1919-2001).
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 12 nummer 3 (2021)
- Tiel een gekroonde stad
Tiel heeft een stadswapen en een eigen stadszetel waarvan een weergave op vele plaatsen te vinden is. Sinds 1979 heeft Tiel ook een "huismerk" bestaande uit vier kwartcirkels in de kleuren geel, wit en zwart. Wim Veerman schrijft erover. - Stoomtrein door de Hilversumstraat
Anders dan de titel doet vermoeden gaat het niet speciaal om een trein maar om Frits Tenthof (1921-1993), die twee rechterhanden moet hebben gehad en die zich bekwaamde in het bouwen van miniatuur stoommachines. De mini-stoomtrein, geliefd bij kleine kinderen, was een erg bekende creatie van hem. Rinus Scholtes vertelt erover. - Elf keer Het Plein
Aan de hand van elf afbeeldingen vertelt Emile Smit hoe Het Plein tussen 1645 en 2020 is veranderd. - De Sint-Lambertuskerk van Ophemert
Vanaf de vroege Middeleeuwen tot 1683 kende het dorp Ophemert naast de nog bestaande Sint-Maartenskerk ook de Sint-Lambertuskerk, waarvan nu vrijwel niets meer over is. Emile Smit schrijft erover. - De Waalschokker Neeltje Jantje
Hans Oosterman beschrijft de geschiedenis van deze vissersboot, die recent met subsidie van de Oudheidkamer Tiel is gerestaureerd. - Verder ...
- Veel te doen in Tiel: Open Monumentendag, terugplaatsing van een stukje oude stadsmuur, Thorarol terug in Tiel (en tentoongesteld in het Tielse museum)
- twee archeologische vondsten uit een afvalput op het Kalverbos
- de brand van 1954, die het café De Roskam aan de Westluidensestraat in de as legde en waarbij twee personen om het leven kwamen
- in memoriam: Anne Marie Daalderop
- twee boekbesprekingen
- een aanwinst van het Flipje- en Streekmuseum Tiel: het schilderij Gezicht op de Linge bij Landhuis Djoerang in Zoelen door H.C. van Mourik (1877-1944), dat afkomstig is van de inboedel van Jeanne Vernooij-Verbrugh uit Wijk bij Duurstede
- informatie van het RAR
korte beschrijving artikelen jaargang 12 nummer 2 (2021)
- Hippies in de polder
Henk van der Linden, zelf een huidige bewoner van Thedinghsweert, beschrijft de biologische landbouwschool Warmonderhof, die tussen 1969 en 1993 op het landgoed Thedinghsweert was gevestigd. - Een limonadefabriek aan de Voorstad
Bert Leenders beschrijft de limonadefabriek Hilo, die na de Tweede Wereldoorlog is voortgekomen uit een Ophemertse drankenhandel. Tussen 1950 en 1970 was Hilo Cola een begrip in het Rivierengebied. De limonadefabriek hield in 1970 op te bestaan. - Wat en suikerzakje vertelt
Peter en Tineke Schipper beschrijven café De Blauwe Hand op de hoek van de Stationsstraat en het Burgemeester Hasselmanplein, dat vanaf het einde der 19e eeuw heeft bestaan, totdat het in 1976 afbrandde. - Tien keer de Groenmarkt
Tien afbeeldingen en foto's van de Tielse Groenmarkt uit de periode 1649 tot 2021 worden door Emile Smit van een toelichting voorzien. - Geschiedenis van het Meissenbord
Tussen 1963 en 2020 bezat de Oudheidkamer Tiel een bijzonder stuk serviesgoed, bekend als het Meissenbord, dat ooit eigendom was geweest van stadhouder Willem V. Rond 1930 was dit in het bezit van bankier H. Gutmann, die het in 1934 gedwongen moest verkopen. Een van overheidswege ingestelde restitutiecommissie oordeelde in 2019 dat dit serviesstuk aan de erven van Gutmann diende te worden teruggegeven. - De zusters/dames Spiering
Henriette (1852-1921) en Jeanne (1862-1944) Spiering worden beschreven door Wim Veerman. De zusters zijn bekend geworden als auteur van Christelijke literatuur (Henriette) en als oprichters van ziekenhuis Bethesda en van de Vereeniging tot Evangelisatie van Tiel en de Fundatie voor Christelijke Belangen te Tiel - Verder ...
- Een bericht van de nieuw opgerichte Stichting Carillon Tiel
- een leerfragment gevonden bij een archeologische opgraving met een ingekrast pentagram laat zien dat de drager zich wilde beschermen tegen satan en hekserij
- twee boekbesprekingen
- een aanwinst van het Flipje- en Streekmuseum Tiel: een vroeg werk van Johan Ponsioen, dat aan het museum is geschonken uit de nalatenschap van familie Peterse-Orlemans
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 12 nummer 1 (2021)
- Diverse berichten over het 24ste lustrum van de Oudheidkamer
zoals aankondiging Lustrumboek 2021 en aankondiging plaatsing in Tiel van borden met historische stadsgezichten. - Vijf Wadenoijse weeskinderen
In 1903 en 1906 overlijden resp. Cornelis en Johanna van Meenen. Zij laten negen kinderen achter, van wie de jongste vijf in een Nijmeegs weeshuis terechtkomen, financieel gesteund door de diaconie in Wadenoijen. Lia van Burk-Priester ging op zoek naar hun levensverhaal. - Gietijzeren paaltjes op de Joodse begraafplaats Tiel
Bij diverse graven op de Joodse begraafplaats aan Voor de Kijkuit in Tiel is een nummer aangebracht op een gietijzeren paal, andere zijn voorzien van een grafsteen. Pierre van der Schaaf vertelt, hoe de hebraicus Jakob Becker heeft gepoogd vast te stellen welke overledenen in de graven liggen.
Pierre van der Schaaf beschrijft in dit nummer (in een ander artikel) ook over de voortgang van de restauratie van deze begraafplaats. - De Amstelhoek
Peter en Tineke Schipper beschrijven café De Amstelhoek op de hoek van de Kijkuit en Voor De Kijkuit, dat rond 2015 na een eeuw ophield te bestaan. - Verder ...
- Een expositie in het Tweestromenlandmuseum in Beneden-Leeuwen over joden in het Land van Maas en Waal in het begin van de 20ste eeuw
- een geitenleren boekband uit de 17e eeuw, die in 1983 in een beerput werd gevonden en door wijlen Guus Taconis, destijds lid van de archeologiewerkgroep BATO, is geconserveerd
- twee boekbesprekingen
- OKT-prijzen voor profielwerkstukken van leerlingen van Lingecollege Lyceum
- twee aanwinsten van het Flipje- en Streekmuseum Tiel
- informatie van het RAR.
korte beschrijving artikelen jaargang 11 nummer 3 (2020)
- Hertog von Stomp met een glazen romp
Iedereen kent 'Flipje', het in 1935 geïntroduceerde fruitbaasje van Tiel. Hij had diverse voorgangers, die allen tot doel hadden om de Tielse jam te promoten. Een ervan is Hertog von Stomp, maar ook vele andere stripfiguren werden in reclameboekjes voor Maatschappij De Betuwe vastgelegd. - Joods Erfgoed in het Tielse museum
Van de vooroorlogse kunstschatten van de Joodse Gemeente in Tiel zijn nog enkele voorwerpen over, die zijn opgenomen in de collectie van het Flipje- en Streekmuseum in Tiel. Enkele bijzondere objecten, twee zilveren siertorens (Rimoniem) en een Thoramantel werden in 2020 gerestaureerd. - Baas Blaas en Lange Jaap
Ger Hemel kwam bij toeval in een krant van vlak na de oorlog een "dagelijkse strip" tegen over de Tielse (?) kruidenier Baas Blaas, die was geschreven en geïllustreerd door het echtpaar Kray-Sijsma. Na 'Baas Blaas' schreven zij over kruidenier Lange Jaap (gesitueerd rond 1842, eveneens in Tiel). Tot hun andere creaties behoort Davina's Eekhoorntje, die de voorzijde van deze uitgave van De Nieuwe Kroniek haalde. - De strenge winter van 1940
Een vijftal foto's, vooral van de destijds Tielse familie Scholtus, tonen de rivier de Waal die in 1940 was dichtgevroren. Velen liepen op het ijs en staken te voet de rivier over ... - Paratyfus in Tiel in de jaren vijftig
In 1950 kende Tiel een epidemie van paratyfus en moest een noodziekenhuis met 25 bedden in gebruik worden genomen. Dankzij een inmiddels beschikbaar antibioticum en goede voorlichting aan de Tielse bevolking over hygiëne was de epidemie weer snel voorbij, al bleven in de jaren daarna incidentele ziektegevallen voorkomen. - 'Tielse Lilliputter' uit 1843/1844
In 1843/1844 verschenen 32 nummers van het Tiels Weekblaadje, een weekblad op miniatuurformaat, klein genoeg om het zegelrecht te kunnen ontduiken. Wim Veerman vertelt wat er zoal in die krant (en in latere uitgaven) te lezen viel. - Verder ...
Een nawoord op een eerder artikel over de koffer van F.Weinreb, diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, het Flipje- en Streekmuseum en een viertal boekbesprekingen. - Diverse nieuwsberichten ...
over Open Monumentendag, een oud stukje stadsmuur en een toelichting op de covid-omstandigheden van de laatste ledenvergadering.
korte beschrijving artikelen jaargang 11 nummer 2 (2020)
- Een gewone jongen in een gewoon dorp, Kapel-Avezaath
Gep van Scheerdijk, geboren en getogen in Kapel-Avezaath, haalt herinneringen op aan het dorp waar hij opgroeide. Hij schrijft vooral over zijn dorp en over zijn leven in de jaren '50 van de vorige eeuw. - Gies Pluim, levenskunstenaar (1928-2016)
Gies Pluim groeide op in Zoelen en kende een veelzijdig arbeidzaam leven. In zijn jonge jaren hielp hij zijn vader, die smid was. Na de oorlog werkte hij bij Philips, en kwam terecht op een drukkerij en werd uitgezonden naar Zweden, waar hij een zelfstandig uitgever van onder andere kinderboeken werd. Later zag hij, terug in Nederland, kans om in Ede een internationaal tennistoernooi van de grond te krijgen. Naast deze activiteiten was zijn grote passie de kunst. Hij had contact met vele kunstenaars en gaf in samenwerking met o.a. het Teylers Museum in Haarlem diverse kunstboeken uit. - Hun laatste rustplaats weer waardig
Pierre van der Schaaf beschrijft het herstel van vervallen grafmonumenten op de begraafplaats Ter Navolging. Onder andere de graftombes van de bekende Tielenaren Van Lidth de Jeude en Hoogendijk van Domselaar bevonden zich in zodanig slechte staat, dat 'hersteloperaties' dringend nodig bleken. - Balanceren met het verleden
Gezichtsbepalende monumenten in de stad kunnen soms wel en soms niet de tand des tijds doorstaan. Peter Schipper beschrijft de gerenoveerde kiosk op de Veemarkt, die dus behouden kon blijven en twee panden in de binnenstad, waar dit niet mogelijk bleek. - Raadsel in Ophemert: koffer van drs. F. Weinreb
F. Weinreb is in de nationale geschiedschrijving bekend als iemand die tijdens de Tweede Wereldoorlog een zeer dubieuze rol speelde. Een reiskoffer met op een labeltje zijn naam werd aangetroffen in de pastorie van Ophemert en bevindt zich nu in de archieven van het RAR. Mogelijk heeft hij in de jaren '50 enige tijd in Ophemert verbleven. Wim Veerman vertelt hierover. - Laat maar lekker draaien - Wasautomatiek Septer
Remmert Septer opende in 1964 in de Hoveniersweg een wasautomatiek. Deze heeft bestaan totdat op 31 december 2019 zijn zoon Arion en diens vrouw Ela, inmiddels 'redelijk bejaard', de zaak sloten. - Een vergeten stadsbaas
De Nieuwe kroniek van april 2019 toonde een foto uit 1940 met de burgemeester, twee wethouders en een 'helper', samen op het ijs. Piet Schreuders herkende in die 'helper' zijn grootvader, die 'stadsbaas' van Tiel was van 1911 tot november 1945. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, het Flipje- en Streekmuseum en een tweetal boekbesprekingen. - Extra nieuws ...
over de herdenking 4 mei 2020 op de Joodse begraafplaats en over de Stichting en het Museum Betuws Oorlogsverleden
korte beschrijving artikelen jaargang 11 nummer 1 (2020)
Het bevat de volgende artikelen.
- En toen kwam ook nog het water
Uit een oorlogsdagboek van Drieka van Doornspeek uit Maurik. Zij was 21 jaar toen de oorlog uitbrak. - De Joodse klasjes en hun leerkrachten
Over het lot van joodse leerlingen en onderwijzers/leraren in Tiel. - De ondergang van de oude Oudheidkamer
Met de verwoesting van Tiel in 1944-1945 verloor de Oudheidkamer alle materiële bezittingen, zoals het pand 'De Groote Sociëteit' en de gehele collectie museale voorwerpen en restte alleen op papier nog een bestuur. Pas in 1954 werd een begin gemaakt met een herstart. - Hartog Salomon Frank uit Lienden
Hij dook in 1942 met vrouw en pleegdochter onder. In 2007 bleek, dat zij de oorlog hadden overleefd. Dochtertje Elly werd op 17 september 1942 in Auschwitz vermoord. - Geknakt, maar niet gebroken: 1945 - 1950
De binnenstad van Tiel lag in 1945 volkomen in puin. Toch kwam het leven er uiteindelijk weer op gang. - Betuwse Dwangarbeid in Duitsland
G. van Esterik uit Ingen werd als 18-jarige in 1943 tewerk gesteld in Duitsland. Zijn voorman had ondanks de oorlogsomstandigheden zoveel verantwoordelijkheidsgevoel voor zijn ondergeschikten, dat hij er op slinkse wijze voor zorgde dat de zwaar uitgeputte Van Esterik in 1944 kon terugkeren naar Nederland. - 'Een beetje mobilisatie'; Tiel vanaf 1939
Familie Rijnders bewaart diverse herinneringen uit de mobilisatietijd, zoals linoleumsneden, gemaakt door Goossen Rijnders, die in oktober 1944 door de Duitsers werd opgepakt (sindsdien is nimmer meer iets van hem vernomen). - Kinderen in een lege stad
Toen in januari 1945 Tiel werd geëvacueerd, moesten enkele Tielenaren, zoals een bakker, achterblijven. Hun kinderen bleven ook en speelden in een lege verwoeste stad. - De arrestatie van David Gersons
David Gersons was net als veel Tielse medejoden in december 1942 ondergedoken. In juli 1943 werd hij bij toeval door een NSB'er herkend, opgepakt en enkele weken later in Sobibor vermoord. - Een volgende generatie aan het woord
Journaliste Marjon de Lange (1965) is van na de oorlog. Haar ouders en grootouders (en andere familie) waren dat beslist niet ... - Voor sommigen is de oorlog nooit voorbij
In juni 1945 speelden zes kleine kinderen op straat 'oorlogje'. Zij vonden een "kistje met knoppen", dat ontplofte toen zij eraan zaten. Slechts één kind overleefde de explosie. - Brieven aan Netty Rintsma van haar moeder
Bewaard gebleven brieven uit de periode september 1944-mei 1945, geschreven vanuit Buren, laten zien hoe deze oorlogsperiode destijds door de bevolking werd beleefd. - Theolers voetbalden van 1942- 1944 door als dwangarbeiders
Tot degenen die voor de Arbeitseinsatz naar Duitsland waren overgebracht behoorden ook leden van voetbalclub Theole. Zij bleven contact houden met hun club en soms lukte het hen om in Duitsland te blijven voetballen. - Verder: diverse artikelen over de Tielse joden en de jodenvervolging
- Stolpersteine in en rond Tiel (en andere herinneringen aan vermoorde joden)
- De teloorgang van de Tielse sjoel
- Joodse zonen en dochters van Tiel en de sjoa
- Overzicht in Tiel geboren en voor 1940 naar elders vertrokken slachtoffers sjoa
korte beschrijving artikelen jaargang 10 nummer 3 (2019)
- Bloemsmaconcerten: symbool van herrijzend Tiel
Dr. J.A. Bloemsma, van 1934 tot 1974 docent Klassieke talen aan het Stedelijk Gymnasium in Tiel, organiseerde jarenlang in zijn eentje "zijn" concertserie in Tiel waarin vele internationaal vermaarde kamermuziekensembles optraden. Met een geschikte concertruimte was het vlak na de oorlog behelpen vanwege de vele verwoestingen, maar de muzikanten kwamen graag en werden gastvrij bij Bloemsma thuis onthaald.
Pierre van der Schaaf beschrijft de concertreeks en geeft als bijlage alle concertprogramma's in de periode 1946-1978. - Na 75 jaar: herdenken en vieren
Het is ongeveer 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd van de nazi's en op diverse wijzen vinden momenteel herdenkingen plaats, zoals afgelopen september, toen de Slag om Arnhem werd herdacht.
De oorlogsperiode na deze slag werd de zwaarste periode in de Betuwe. Er bestaan diverse plannen om de oorlog te herdenken en de vrijheid te vieren. Hiertoe is door oudheidkundige verenigingen onder andere de Stichting Betuws Oorlogsverleden (SBOV) opgericht, die gastlessen gaat verzorgen aan scholen in Tiel en omgeving.
Vele andere activiteiten zullen eveneens in de komend tijd plaatsvinden. Emile Smit geeft een overzicht van de huidige plannen. - De 'Kop van Koos' (van Elk) weer terug in Tiel
Koos van Elk (1872-1960) was als bootjesverhuurder een bekende verschijning in Tiel. In zijn sterfjaar maakte de kunstenaar Lex Ernste een roodkoperen kunstwerk, uitbeeldende een kop (lees: hoofd), die sprekende gelijkenis heeft met de bootjesman.
Wim Veerman beschrijft, hoe dit kunstwerk ruim 50 jaar later in Tiel is teruggekeerd. - Een oude herberg en een patronaatsgebouw
Peter Schipper beschrijft verschillende historische panden in de binnenstad, onder andere aan de Voorstad, die dreigen te worden opgeofferd aan nieuw te bouwen luxe appartementen. Ook het Patronaatsgebouw aan de Hoveniersweg zal ingrijpend worden verbouwd. - Van niets naar iets bijzonders, terug naar niets...
In het afgelopen jaar bleek dat een "uniek" item in de collectie van het Tielse museum niet het Gulden Vlies was dat ooit aan de Ambtman Claes Vijgh toebehoord had, maar een kopie gemaakt rond 1950 ten behoeve van de filmindustrie. Henk van de Linden wist na lang zoeken de geschiedenis van het onechte pronkstuk boven water te krijgen en Marjon de Lange zet de onthulde feiten op een rijtje met inbegrip van de koop van het voorwerp door de huidige Amerikanse eigenaar in het begin van deze eeuw voor een bedrag van € 138,- . - De wederwaardigheden van Joods erfgoed in Tiel
Van de bloeiende Joodse gemeenschap in Tiel aan het einde van de 19e eeuw was na de Tweede wereldoorlog weinig meer over. Pierre van der Schaaf beschrijft de geschiedenis van de Joodse gemeenschap van destijds en beschrijft ook de tastbare herinneringen aan vroeger, zoals de Joodse Begraafplaats, Joodse voorwerpen in het Tielse museum en de Stolpersteine. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, het Flipje- en Streekmuseum en een aantal boekbesprekingen. - Extra nieuws ...
Zowel over een mogelijke herdruk van het Biografisch Woordenboek van Tiel (deel 6) als over de tentoonstelling Rivierenland herdenkt op een school aan de Wadenoijenlaan.
korte beschrijving artikelen jaargang 10 nummer 2 (2019)
- Een wetenschappelijk boek uit de 17e eeuw
Janus Erasmius., rector van de Latijnse School in Tiel van 1632 tot 1641 en later rector te Harderwijk en Alkmaar, schreef diverse boeken die na zijn dood in een verzameld werk onder de titel Opera Posthuma zijn uitgegeven. Emile Smit kreeg een exemplaar uit 1691 in handen en beschrijft de inhoud. - Toen Egypte nog in Tiel lag
Peter Schipper beschrijft verschillende vroegere Tielse volksbuurten waar zowel de armoede als de onderlinge saamhorigheid groot was. Enkele straatjes in de huidige Dominicusbuurt met een hoog gehalte aan "uitschot" werden ooit aangeduid als het Egypte van Tiel .... - Generaal David Henricus baron Chassé
De bekende generaal Chassé (1765-1849) leefde in de eerste tien jaren van zijn leven in Tiel. Wim Veerman beschrijft zijn leven als beroepsmilitair (onder andere commandant van de citadel van Antwerpen tijdens de Belgische opstand van 1830) en vertelt hoe de naam Chassé vooral in Breda maar ook in Tiel is blijven voortleven. - Patricq Heleen Joann Kroon
Patricq Kroon (1862-1941) was in zijn werkzame leven schoolmeester in Varik en was daarnaast een tekenaar. Honderden tekeningen zoals spotprenten voor gerenommeerde tijdschriften zijn bewaard gebleven.
Alex Olzheim beschrijft zijn leven in Varik en zijn artistieke oeuvre. - Funeraire beeldhouwkunst van Jan Mast en Jan Baptist Xavery
Jan Mast en Jan Baptist Xavery waren twee beeldhouwers uit de 18e eeuw, die grafmonumenten in de Maartenskerk in Tiel vervaardigden. Dennis de Kool beschrijft hun leven en hun artistieke nalatenschap. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, het Flipje- en Streekmuseum en een viertal boekbesprekingen. - Extra nieuws ...
Zowel over de Open Monumentendag 2019 (op 15 september) als over een drietal prijswinnaars.
korte beschrijving artikelen jaargang 10 nummer 1 (2019)
- Hoe de melkindustrie uit Tiel verdween
Van 1894 tot 1984 stond aan de Stationsstraat in Tiel een melkfabriek. Bert Leenders beschrijft de geschiedenis ervan, de achtereenvolgende eigenaren en de relatie met de Tielse melkventers. - Evacuatie en een bedwantsenplaag
Na een dijkdoorbraak bij Nederasselt werd in januari 1926 het Land van Maas en Waal geëvacueerd. Bij de evacués die in Tiel werden ondergebracht was een groep zusters Franciscanessen uit Dreumel die de zorg hadden over een groep zieken en ouden van dagen. Een kostelijk verslag van een van die zusters maakt melding van een bedwantsenplaag in een ziekenzaal voor kinderen met mazelen in de Ambachtsschool. - Het stinkt in Tiel, volgens de 17e eeuwse gemeentesecretaris C. A. Udents, of toch niet?
Eeuwenlang was in de steden hygiëne een groot probleem, of beter: er was totaal geen hygiëne. Ook in Tiel moet het hebben gestonken. Gemeentesecretaris Udents schreef in 1643 een promotiestukje over Tiel maar snapt dat hierbij de vuiligheid, benauwdheid en de besmettelijke ziekten niet kunnen worden genegeerd. Wim Veerman deed uitgebreid onderzoek en schreef een lang verslag. - Verschralend straatbeeld: saluut aan een 93-jarig Tiels monument
Peter Schipper beschrijft de rijke geschiedenis van een woonhuis op de hoek van de Voorstad en de Oliemolenwal. Het monument verkeert momenteel in verval en dreigt binnenkort gesloopt te worden. - Tiels dialect
Het Tielse dialect wordt nauwelijks meer gesproken. Wat er nu van over is, zoals boekjes in dialect van Cees van Kraaikamp of Hannes van den Hatert, wordt besproken door Wim Veerman. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, een aanwinst in het Flipje- en Streekmuseum en een tweetal boekbesprekingen.
korte beschrijving artikelen jaargang 9 nummer 3 (2018)
- De kelk van Maurik
De R.K. kerk in Maurik bezat ooit een prachtige kelk. Na een lange ontstaansgeschiedenis kwam die in 1944 naar Maurik. De kelk bleef in de kerk, totdat die in 1976 bij een inbraak door dieven werd meegenomen. Sindsdien bestaan er alleen nog foto's. Ria Kragten doet verslag van een gedegen onderzoek. - Schatgraven in het Rechterlijk Archief van Tiel en Zandwijk
Het rechterlijk archief van Tiel en Zandwijk van 1431 tot 1811 is opnieuw geïnventariseerd en is daarmee beter toegankelijk. Het gaat in totaal om ruim 70 strekkende meter archiefstukken. Het archief is ook opnieuw verpakt en voor zover nodig zijn de stukken geconserveerd of gerestaureerd. Jan Buylinckx schrijft hierover. - 1018: De Slag bij Vlaardingen - een ramp voor Tiel
Graaf Dirk III versloeg in deze slag de Duitse keizer Hendrik II. Voor de graven van Holland en Friesland was dit een glorieuze gebeurtenis, maar voor de handelspositie van Tiel waren de gevolgen van de nederlaag van de keizer rampzalig. Emile Smit vertelt erover. - Cultuur Actueel: Funerair erfgoed in Tiel
Hoewel steeds minder begrafenissen en steeds meer crematies plaatsvinden, blijven de bestaande begraafplaatsen hun historische waarde behouden. De Stichting Ter Navolging organiseerde een symposium over de betekenis van de begraafplaatsen en de noodzaak tot het behoud en onderhoud daarvan. Ruimen is vernietigen ... - Uit de Vlooienklap: Vrede en revolutie op een bordje
In het verleden werden belangrijke historische gebeurtenissen vereeuwigd op aardewerken borden en ander serviesgoed. Denk bijvoorbeeld aan de wapenstilstand van 1918 of de geboorte van een oranjekind. Peter Schipper beschrijft een groot aantal van die borden, die zich deels bevinden in het Flipje- en Streekmuseum in Tiel. - Evacuatie (1944-1945)
In januari 1945 moesten ook de laatste Tielenaren de stad verlaten. De zieken en bejaarden van het St.-Andreasgasthuis in Tiel werden overgebracht naar Culemborg en Rhenoy. Wil Lases beschrijft deze groep evacués, de "zusters" die hen verzorgden en diverse mannen en jongens die bij de evacuatie hielpen. - Open Monumentendag was een groot succes
Voor het eerst in lange tijd sloot Tiel zich aan bij de jaarlijkse Open Monumentendag. Peter Schipper doet in het kort verslag. - Uit de Vlooienklap: Een granaat die zijn doel miste
Recent werd bij Varik een niet-ontplofte granaat gevonden. De granaat (uit begin 1945) voerde niet verwoestend explosief materiaal mee, maar bevatte pamfletten waarin SS-soldaten werden aangespoord om zich aan de geallieerden over te geven. Pas ruim 70 jaar later werden die pamfletten gevonden en gelezen. Een ervan ligt nu in het Flipje- en Streekmuseum van Tiel. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, over drie steegjes in de Tielse binnenstad die een metamorfose ondergingen, van en over het Flipje- en Streekmuseum en een viertal boekbesprekingen.
korte beschrijving artikelen jaargang 9 nummer 2 (2018)
- Zoektocht
In 1948 werd het nieuwe kerkgebouw van de R.K. parochie in Maurik aan de Buitenweg in gebruik genomen. Op foto's die destijds werden gemaakt, komt regelmatig een jonge tweeling in beeld. Ria Kragten heeft getracht uit te zoeken wie zij waren. - Groningse evangelist in Tiel
Aanvankelijk was Freerk van Kooij (1829-1917) meubelmaker in Groningen maar vanaf 1864 is hij als evangelist werkzaam in de orthodoxe stroming binnen de N.H. Kerk. Na enkele omzwervingen komt hij in 1887 naar Tiel, waar hij tot op hoge leeftijd actief blijft. - Cultuur Actueel
Drie korte berichten over de Joodse Begraafplaats, over het lot van Tielse joden in de Tweede Wereldoorlog en over de komende Open Monumentendag in Tie worden door Pierre van der Schaaf aan de orde gesteld.. - Uitzonderlijke gemeentesecretarissen in Lienden
Klaas Tammes beschrijft een drietal opvallende gemeentesecretarissen van Lienden in de periode 1850-1945, die niet altijd een schoon blazoen hadden (wat ook geldt voor een enkele burgemeester die boven hen stond). - Verwoestingsfoto's uit de meidagen van 1945
Koos Vos (1928-2017) behoorde in mei 1945 samen met haar vader tot de eersten die na de oorlogsevacuatie terugkeerden in Tiel. Zij maakte vele foto's van de verwoeste stad, die na haar overlijden in bezit kwamen van de Oudheidkamer Tiel. - Uit de Vlooienklap
Peter Schipper beschrijft een zilveren klompje en een voorzittershamer in de vorm van een klomp, die zich in het Tielse museum bevinden. Deze hoorden toe aan de buurtvereniging Hof van de Klomp (omgeving Vleesstraat-Gasthuisstraat), die meer dan 400 jaar, van 1568 tot na 1970, heeft bestaan. Het na de oorlog aangelegde straatje Klompstraatje tussen de Vleesstraat en de Ambtmansstraat dankt zijn naam aan deze buurtvereniging. - Huub van Heiningen
De bekende Tielse journalist en historicus Huub van Heiningen overleed op 5 juli 2018 op 93-jarige leeftijd. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland, het Flipje- en Streekmuseum en een tweetal boekbesprekingen.
korte beschrijving artikelen jaargang 9 nummer 1 (2018)
- Redacteur Bert Leenders
Bert Leenders kijkt met genoegen terug op de jarenlange periode waarin hij redacteur van De Nieuwe Kroniek was. Vanwege zijn leeftijd legt hij het redacteurschap neer, maar nog niet zijn pen, zo belooft hij. - Het agrarische leven in Tiel
Tot medio de 20ste eeuw was voor het goederenvervoer een paard-en-wagen niet weg te denken in het dagelijkse stadsleven.
Tiel kende rond 1950 vele kleine boerenbedrijven die juist buiten het stadscentrum waren gelegen. Alleen degenen die ook een veehandel dreven hadden een redelijk inkomen. De fruitteelt bevindt zich tegenwoordig geheel buiten de stad maar rond 1950 kende Tiel diverse fruitveilingen en de kersenpluk was rond de maand juni voor velen een aardige bijverdienste. De traditionele maandagmarkt bracht wekelijks honderden boeren naar de stad en vele midenstanders stelden zich hierop in.
Het laatste agrarische bedrijf in Tiel hield rond 1985 op te bestaan. - Succesvol ergoedsymposium
Het erfgoedsymposium op 7 oktober 2017 had als doel om de politiek en de burgers zich meer bewust te laten worden van het rijke cultureler erfgoed dat de stad herbergt. Gastsprekers uit andere steden zoals Zutphen deelden hun ervaringen met de mensen in Tiel en voor de Tielse politiek werden aanbevelingen opgesteld. - Een Tielse waterkan voor de Luftwaffe
Maarten Meijer beschrijft een waterkan, tijdens de Tweede Wereldoorlog geproduceerd door Fa. Kurz in Tiel en geleverd aan de Duitse Luftwaffe. - 50 jaar geleden
Peter Schipper beschrijft enkele gebeurtenissen die vijftig jaar geleden plaatsvonden: Opening van Albert Heijn aan de Veemarkt, nieuwe burgemeester van Tiel, schooltandverzorging in de regio, het nieuwe LTS-gebouw en de brand in het voormalige hotel De Roos. - Het Instituut A. Hirsch
In 1849 werd de 19-jarige Asser Hirsch aangesteld aan de Joodse School in Tiel, die zou uitgroeien tot het internationaal befaamde Instituut A. Hirsch. De school gaf onderwijs aan Joodse kinderen uit Tiel en aan inwonende leerlingen uit andere plaatsen. Aser Hirsch werd snel een van de leidende figuren in het Joodse leven van Tiel. Aan het eind van de 19e eeuw waren van de "interne leerlingen" diversen afkomstig uit het buitenland, onder andere uit Parijs, Londen, Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Ook waren er leerlingen die de pogroms in Oost Europa waren ontvlucht. In 1902 verhuisde Hirsch, 70 jaar oud en weduwnaar geworden naar Deventer waar hij in 1908 overleed.
In een lang artikel van Pierre van der Schaaf worden talloze bijzonderheden, details en diverse bij de school betrokken personen besproken. - Restauratie oude VVV kiosk
In 1952 werd aan het Burg. Hasselmanplein bij het busstation een VVV-kiosk geopend. Het gebouwtje was jaren later een cafetaria en broodjeszaak en momenteel is het volkomen vervallen. De verenigingen Waardevol Tiel en de Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken hebben een restauratievoorstel opgesteld. - Amateurs op Medel
Het archeologische onderzoek op het nieuwe bedrijventerrein Medel in 2017 bracht naast professionals vele amateur-archeologen op de been. Voor een aantal van hen beschrijft Hans Berkien de beweegredenen en ervaringen. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper beschrijft de klepspaan of klepper, waarmee de klepperman vroeger 's nachts de stad rondging om kenbaar te maken hoe laat het was. Een exemplaar bevindt zich in het Tielse museum. - Bijzondere schenking aan het museum
Het Tielse museum ontving via oud Tielenaar M.A.P. de Lange een tweetal werken van Arend Boer (1860-1933), die tekenleraar is geweest aan de Tielse Ambachtsschool. - Verder ...
Diverse nieuwsberichten van en over het Regionaal Archief Rivierenland en een zestal boekbesprekingen.
korte beschrijving artikelen jaargang 8 nummer 2 (2017)
- Nieuw licht op de bevrijding van Tiel in mei 1945
Jan Rijnders beschrijft in een lang artikel vele facetten van Tiel in de laatste oorlogswinter. Een regiment stoottroepen in Wamel bood vanaf oktober 1944 weerstand aan Duitsers als die de Waal overstaken om in bevrijd gebied vee te doden en huizen in brand te steken. In Tiel was vanuit Rusland Hauptmann Martin Richter aangekomen. Zijn plaatsvervanger in Tiel, Oberleutnant Ulrich Imsiepen was op 20 september 1944 betrokken bij de fusillade van 14 burgers uit Wamel.
Gedurende de winter 1944-1945 vonden veel Waalcrossings plaats. Soms waren het de geallieerden die de Waal overstaken om inlichtingen te vergaren over de situatie in het bezette gebied. De bevrijding van Tiel in 1945 kon op het moment zelf moeilijk een echte bevrijding worden genoemd, want de gehele bevolking was al maanden geëvacueerd. - Een Duitse tragedie in Kapel-Avezaath
Jan Vermeulen onderzocht het neerstorten van een Duits transportvliegtuig op 10 mei 1940 bij Kapel-Avezaath, waarvan zijn moeder destijds getuige was. Een klein deel van de bemanning overleefde het ongeluk. Jan hoopt zijn bevindingen te zijner tijd in een boek te kunnen publiceren. Bij zijn onderzoek kwam hij onder andere in contact met nabestaanden van een van de verongelukte Duitsers en hij leidde een van hen naar de plaats van het ongeluk (nabij boerderij de Oosterwaard aan de Eng).
Bert Leenders bespreekt het onderzoek van Jan Vermeulen. - Tielse kinderuitzending naar Zweden in 1945
Vele Nederlandse kinderen werden in het najaar van 1945 overgebracht naar pleeggezinnen in Zweden om (lichamelijk en geestelijk) aan te sterken na de ontberingen van de oorlog. Tot hen behoort een groep van ongeveer 500 kinderen uit de Betuwe. Bij aankomst in Zweden werden zij ontluisd en gingen zij een aantal weken in quarantaine. Wim Veerman beschrijft dit "kinderproject" en Bert Leenders praat met twee inmiddels bejaarde Tielenaren die 9 maanden in Zweden woonden en er heel goede herinneringen aan hebben. - Mobilisatie 1939
Wim Fase ontdekte na het overlijden van zijn vader Jo in 1991 een brief die hij in zijn mobilisatietijd in 1939 in Druten naar zijn vrouw had geschreven. De brief wordt met een inleiding van Wim volledig weergegeven.
Vader Jo was in mei 1940 betrokken bij gevechtshandelingen op de Grebbeberg en kwam voor het verschrikkelijke dilemma te staan of hij wel of niet een gewonde strijdmakker, van wie de toestand hopeloos was, zou moeten doodschieten. Hij deed het niet ondanks diens smeekbede om hem uit zijn lijden te verlossen. - Mijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog
Anton Kocken was 10 jaar oud toen de Duitsers Nederland binnenvielen. In 2016 heeft hij zijn oorlogsherinneringen op papier gezet, te beginnen met de mobilisatie in 1939 en de evacuatie naar Alphen aan de Rijn in mei 1940. In 1941 werd de smederij van zijn vader aan de Veemarkt in Tiel gevorderd door Duitse hoefsmeden en moest zijn vader zorgen voor kolenkachels op de burelen van de bezetter.
In 1943 ging hij naar de ambachtsschool. In 1945 was hij met zijn familie geëvacueerd naar Kerk-Avezaath en kon kort na de bevrijding naar huis terugkeren.
Opmerking: Anton Kocken overleed onverwacht op 2 maart 2017
korte beschrijving artikelen jaargang 8 nummer 1 (2017)
- Archeologische opgravingen op het industrieterrein Medel 2
Een archeologisch zeer rijk gebied. Er zijn sporen uit de bronstijd, een nederzetting uit de ijzertijd, een Romeins grafveld, maar ook een 18e eeuwse woonheuvel met boerderij. De opdracht tot het archeologische onderzoek werd gegeven door de gemeente Tiel, vele vrijwilligers, onder andere leden van de werkgroep BATO zijn hierbij betrokken. - #JDCP
De hashtag #JDCP werd als momument onthuld in de Ambtmanstuin op 4 november 2016 ter nagedachtenis aan Joan Derk van der Capellen tot den Pol, die zijn eerste 10 levensjaren in Tiel doorbracht en die in de tweede helft van de 18e eeuw een van de belangrijkste voormannen van de patriottische beweging in Nederland werd. Zijn pamflet Aan het volk van Nederland werd gedrukt en verspreid in 1781 en herdrukt in 1987. Op 4 november vond, aansluitend aan de onthulling van het monument, de eerste Van der Capellen-lezing plaats. Emile Smit schrijft erover. - De Tielse smeden van weleer
Bert Leenders, in zijn onderzoek naar oude ambten in Tiel, behandelt ditmaal de geschiedenis van de Tielse smederijen. Het voert hem onder andere langs de voormalige Grof-, Fijn- en Scheepssmederij Van Ewijk aan het Plein in Tiel. Een andere, jarenlang actieve, smederij was eigendom van Marinus Kocken aan de Veemarkt. Zijn 86-jarige zoon Anton Kocken († maart 2017) wist eind 2016 nog van alles daarover te vertellen. Andere smidsnamen in Tiel en omgeving zijn Oostendorp en Muijen. - Nummerborden als historische bron
De eerste auto in Tiel werd geregistreerd in 1904. Vanaf 1906 werden motorvoertuigen in de provincie Gelderland voorzien van een nummerbord dat begon met de letter M. De Oudheidkamer bezit een handgeschreven lijst met Tielse kentekens uit de periode 1906-1922. Emile Smit schrijft erover. - Johanna, vondeling in de 18e eeuw.
Wim Veerman probeert de geschiedenis boven water te halen van Johanna, die in januari 1708 als vondeling in een hooiberg in Drumpt werd gevonden. Over de moeder is niets bekend en de diaconie had grote moeite om de financiële middelen te vinden om het kind te onderhouden. Uit de opbrengst van de accijns op sterke drank krijgt de diaconie in 1711 gelukkig een klein bedrag. - Burgemeestersscholen redden het niet
Klaas Tammes, oud-burgemeester van Buren vertelt hoe vele Betuwse scholen die naar een burgemeester waren genoemd de burgemeesternaam kwijt raakten. De Burgemeester Cambier van Nootenschool in Tiel heet nu de Cambier en De Burgemeester Kampschool in Lienden heet nu de Sterappel. Er zijn nog maar heel weinig burgemeestersscholen over. - Haontje-pik en èjke rollen
Peter Schipper verhaalt van folkloristische gebruiken op Palmpasen (Palmpaasstok) en op Tweede Paasdag (onder andere eieren tikken en eieren werpen): - Uit de Vlooienklap
De naam van de nieuwe veerpont naar Wamel is ontleend aan de Romeinse godin van het boomfruit. Zij heette Pomona en is vanouds op diverse plaatsen in Tiel aanwezig, zo laat Peter Schipper zien. - Jeugdherinneringen van Dick van Ommerenl
Dick groeide opp in Echteld waar hij in 1932 was geboren. De huisarts van Ochten hield eenmaal per week spreekuur in Echteld in de bijkeuken van de familie van Ommeren. Vlak na de oorlog bepaalde de voorliefde voor voetbalclub Theole dan wel TEC je vriendenkring. - Wie rusten er in dat graf?l
Pierre van der Schaaf staat ditmaal stil bij het graf van Bernard van Weenen op de Joodse Begraafplaats aan Voor de Kijkuit. Bernard van Weenen had jarenlang deel uitgemaakt van het Nederlandse leger in Indië en meegevochten in de Atjeh-oorlog. Hij was drager van de Militaire Willemsorde, - Verder ...
Diverse boekbesprekingen, verenigingsnieuws en nieuws van het Regionaal Archief Rivierenland.
korte beschrijving artikelen jaargang 7 nummer 3 (2016)
- Cultuurhistorisch nieuws
Drie korte berichtjes over het vroegere VVV-kantoortje aan de Singel (nu een friettent), het leegstaande Patronaatsgebouw aan de Hoveniersweg en de Joodse Begraafplaats Tiel aan Voor de Kijkuit. - Houtwarenbedrijf Fa A. de Man
De laatste houtbewerkers Ben en Jan de Man leven nog. Hun grootvader Albertus begon rond 1900 zijn houtdraaierij en houtwarenbedrijf aan de Medelsestraat. Zes generaties van de familie De Man zijn in Tiel als houtbewerkers actief geweest. Bert Leenders leidt u rond in dit ambachtelijke bedrijf. - De klokken te barsten geluid
Klokken luiden is geen werk voor ongeschoolden, want zoiets kan anders leiden tot beschadiging. In 1616 werden daarom regels voor het klokkenluiden opgesteld. Annemarie Slager onderzocht de geschiedenis van het klokkenluiden en de kerkklokken in Tiel, waaronder de klok Salvator, die dateert van 1552. - Hoogmeien in opstand
Hoogmeien is een buurtschap onder de rook van Lienden. In 1934 besloot de gemeenteraad om de kinderen van Hoogmeien niet in Lienden maar in Ommeren naar school te laten gaan, zodat de derde leerkracht aldaar behouden kon blijven. Na protest van de ouders, vele gemeenteraadsvergaderingen en een petitie aan de minister van Onderwijs werd het besluit in 1937 teruggedraaid. Klaas Tammes verhaalt van deze bijzondere schoolstrijd. - Uit de Vlooienklap
Peter Schipper neemt u mee naar diverse voorwerpen in het Tielse museum (en daarbuiten), waarin de mensheid door de eeuwen heen werd aangespoord een "zuiver en Christelijk" leven te leiden. - Ter Navolging 3
Pierre van der Schaaf beschrijft onder de titel Wie rusten er in dat graf? het graf van Ds. Cornelis Atzes Hoekstra (1851-1911), die 15 jaar in Suriname woonde en de tekst van het Surinaamse Volkslied schreef. - Hoe de VVV Tiel verfraaide
Vanaf ongeveer 1920 bestaat in Tiel een Tielse afdeling van de landelijke VVV. Peter Schipper beschrijft drie bouwwerkjes die hun ontstaan aan de VVV te danken hebben: het Vogeleilandje, de fontein op het Kalverbos en de kiosk aan de Veemarkt (thans een friettent). - Siberische toestanden in Tiel
De winter van 1956 was een heel strenge met veel sneeuw, een dichtgevroren rivier De Waal en transportproblemen voor brandstof, waardoor scholen dreigden op zaterdag te moeten worden gesloten, maar natuurlijk ook veel ijspret. Wim Veerman las er oude kranten en andere literatuur op na. - Verder ...
Diverse boekbesprekingen en nieuws van het Regionaal Archief Rivierenland.
korte beschrijving artikelen jaargang 7 nummer 2 (2016)
- De drie tijdschriften die zijn uitgegeven door de Oudheidkamer.
Vanaf 1980 gaf de Oudheidkamer enige jaren zelfstandig het tijdschrift De Betuwse Poortwachter uit. Na een kort 'tijdschriftloos tijdperk', werd De Betuwse Poortwachter opgevolgd door Tabula Batavorum dat de Oudheidkamer samen met vier andere historische verenigingen van 1983 tot 1999 uitgaf. Na 17 jaar stopt deze uitgave en vanaf 2009 verschijnt De Nieuwe Kroniek. Wim Veerman vertelt erover. - Dominicanes Bernadette en vrouwenactiviste Laura
Bert Leenders plaatst twee vrouwen met een grote (maar zeer verschillende) levensovertuiging tegenover elkaar. Bernadette behoorde veertig jaar lang tot de Tielse Dominicanessen totdat hun klooster in Tiel in 2001 werd opgeheven. Laura streed vanaf 1976 mee voor een vrouwentrefcentrum in Tiel. - De tijden veranderen, ook op kerkelijk gebied.
Tot 1587 was de Sint-Maartenskerk katholiek, daarna werd die door de "gereformeerden" in bezit genomen. Dat bleef zo gedurende meer dan 400 jaar. Na de voorgenomen overdracht aan een stichting zullen hier nog jaarlijks acht vieringen plaatsvinden. De vaste vieringen zullen worden geconcentreerd in de kerk van Drumpt. U leest er meer over in de interessante bijdrage van Emile Smit. - Veranderende positie van de burgemeester
Hoezeer het burgemeesterschap in de loop der eeuwen en de laatste decennia is veranderd wordt verteld door Klaas Tammes, oud-burgemeester van Buren. - Muziekleven in Tiel rond 1901 in Tielsche Couranten
Aan het begin van de twintigste eeuw bestond in Tiel het Orkest van de Schutterij, werden muzieklessen gegeven en trad zelfs een keer de Nederlandsche Opera op in het zaal van het Spaarbankgebouw. Pierre van der Schaaf las oude kranten hierop na en hij bericht erover. - In dienst bij Daalderop
Jan Gennissen werkte van 1971 tot 2011 bij de Koninklijke Maatschappij Daalderop.. In 1971 werkten hier 1100 mensen, maar Jan maakte mee dat het personeelsbestand in de jaren '80 terugliep tot minder dan 100. In 2011, het jaar dat hij afscheid nam, was het personeelsbestand weer iets gegroeid. Jan Beijer beschrijft het bedrijf waar hij werkte en de werknemer zelf. - Politieke omgangsvormen vroeger en nu
Pratend over democratie, partijvorming en politieke crises is het interessant om in het verleden te kijken. "Oorlog is de voortzetting van diplomatie met andere middelen", maar in de Middeleeuwen ging aan een oorlog amper diplomatie vooraf. Emile Smit bericht hieromtrent de gang van zaken in en rond Tiel gedurende de afgelopen 700 jaar. - Kranige aviateurs en andere durfallen
De pioniers van de luchtvaart, zoals ballonvaarders en de eerste dubbeldekkers deden in het begin van de twintigste eeuw ook Tiel aan. In 1928 vloog een Zeppelin boven Tiel en rond 1950 landde een helicopter van Albert Heijn op de Nieuwe Kade. Peter Schipper verhaalt hierover. - De watersnoden van 1799 en 1995
Twee perioden van hoogwater worden beschreven door Wim Veerman. In 1799 verdronken vele mensen en duizendes stuks vee. In 1995 kende de regio rond Tiel een goed georganiseerde evacuatie. - De Vereniging vroeger en nu
Pierre van de Schaaf beschrijft de Oudheidkamer Tiel in de beginjaren van de twintigste eeuw. De vereniging kreeg een jaarlijkse subsidie van ƒ 50,-- en de Tielsche Courant riep lezers op om bij de schoonmaak tevoorschijn komende voorwerpen aan de Oudheidkamer beschikbaar te stellen.
korte beschrijving artikelen jaargang 7 nummer 1 (2016)
- Archeologisch onderzoek rond het Fabriekslaantje
Dit onderzoek in 2014 resulteerde in augustus 2015 in een uitvoerig rapport (93 bladzijden). Bert Leenders bericht hierover. - Bouwbedrijf De Vree en Sliepen
Het 125-jarig bestaan is de aanleiding voor een uitvoerig artikel over de geschiedenis van dit bouwbedrijf, dat verantwoordelijk is voor vele gezichtsbepalende gebouwen in Tiel. Bert Leenders is de auteur. - De Tielse stadsrekening uit 1551.
De oudste bewaard gebleven stadsrekening van Tiel geeft een nauwkeurig overzicht van inkomsten (belastingen en accijnzen) en uitgaven (salarissen en bouw- en onderhoudskosten). Wim Veerman moest vaststellen dat het jaar is geëindigd met een tekort van maar liefst 207 gulden. - Wie rusten er in dat graf
Een van de eerste familiegraven op begraafplaats Ter Navolging werd in 1787 gekocht door Nicolaas van Lookeren, destijds huisarts in Tiel. Nakomeling Jan van Lookeren Campagne beschrijft degenen die in dit (dubbele) graf zijn bijgezet. - Uut 't lève.
Arnold Hendrik de Hartog, ooit dominee in Ommeren en vader van de schrijver Jan de Hartog, beschreef de Ommerenaren in een boekje met de titel Uut 't lève. Klaas Tammes weet hier het een en ander over te vertellen. - De Tielse kermis en zijn koek
Bakkerij Van Ooijen bakt al meer dan 100 jaar de Tielse kermiskoek en dit product maakt tegenwoordig deel uit van het Nederlandse immateriële erfgoed. Peter Schipper duikt in de koekgeschiedenis en schrijft erover. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper beschrijft tondeldozen en zwavelstokjes, nuttige voorwerpen in de tijd dat de lucifer nog niet bestond. Natuurlijk ontbreekt in zijn overzicht de zilveren zwavelstokjeshouder en de koperen doofpot niet. - In memoriam Carla Daarderop-Bruggeman (1928-2015) door Wim Veerman.
- Van het Regionaal Archief Rivierenland (RAR)
Beatrijs van Dijk meldt, dat verloren gewaande gegevens omtrent begrafenissen in Tiel in de periode 1648-1850 in de archieven zijn teruggevonden. - Vier boekbesprekingen
Regionale zaken, zoals de evacuatie van de Betuwe in 1995, de biografie van Baron van Brakell (dor Klaas Tammes) en een boekje over F. Harmsen van Beek, die Flipje-boekjes (mee-)schreef en tekende, worden hier besproken door Wim Veerman. - Uit de Nieuwe Tielsche Courant, voorjaar 1966
Gebeurtenissen van toen worden genoemd, zoals de groei van industrieterrein Latenstein, het 3000-delig kristallen glasservies bestemd als huweliksgeschenk voor Beatrix en Claus, opening van het hertenkamp aan de Nieuwe Tielseweg en relletjes na het wegblijven van popgroep The Pretty Things.
korte beschrijving artikelen jaargang 6 nummer 3 (2015)
- Diverse berichten over begraafplaatsen ...
... over het onderhoud van de Joodse begraafplaats, een strooiveld op begraafplaats Ter Navolging en twee grafkelders, eveneens op Ter Navolging, die zijn gered van de ondergang. - Monument voor Van der Capellen
Voor de 18e-eeuwse grondlegger van de Nederlandse democratie wordt omstreeks het najaar van 2015 een monument onthuld, gemaakt door kunstenaar Jos Bregman. - Dichtgespijkerd verleden.
Twee monumentale panden aan de Hoveniersweg, 't Grachrenhuys en het Patronaatsgebouw hebben een groots, deels rooms-katholiek verleden en staan tegenwoordig leeg. Peter Schipper schrijft erover. - Streekmuseum Baron van Brakell
Het Heemkundit Museum in Ommeren is in het afgelopen jaar sterk uitgebreid en kreeg een nieuwe naam. Een aanwinst voor de regio. - Verkommerd land, armoede en weldadigheid.
Oud-burgemeester Klaas Tammes beschrijft de sociale geschiedenis in de Betuwe met daarin het keerpunt in de jaren '50. Achter de bloeiende boomgaarden lagen onvruchtbare komgronden, heerste armoede en waren velen afhankelijk van de "weldadigheid".
Tegenwoordig is de Betuwe een prachtig landschap met een krachtige landbouw en economisch sterk ontwikkelde streken. - Een muzikale familie: Nol van Buren en zijn nazaten
Nol van Buren, muzikaal autodidact, leidde kort na de oorlog het amusementsorkest The Jeeps. Zijn zoon John van Buren schreef de muziek voor vele musicals die uitverkochte zalen in de Agnietenhof trokken en hij schreef jarenlang culumns in dagblad De Gelderlander. Kleindochter Kilke treedt tegenwoordig op als musical-ster in Engeland. Bert Leenders sprak met haar, met de weduwe van Nol en met Berry, broer van John. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper verhaalt over het 19e-eeuwse schilderij De Wethouderskade in de winter door G.A. Roth (1809-1887), dat sinds enkele jaren te zien in het Flipje- en Streekmuseum in Tiel. - Het Regionaal Archief Rivierenland (RAR) ...
... is ontstaan door samenvoeging van drie plaatselijke archieven. Sinds kort zijn ook hun websites samengevoegd tot één nieuwe website. Verschillende kaarten, prenten en tekeningen zijn inmiddels hierop online geplaatst. - Vijf boekbesprekingen
Regionale zaken, zoals de Dikke Toren van Varik, de grote rivieren, het dagboek van de 16e-eeuwse Otto van Wijhe en andere boeken worden hier besproken door Wim Veerman. - Uit de Nieuwe Tielsche Courant, najaar 1965
Gebeurtenissen van toen worden genoemd, zoals het afscheid van schoolmeester Wage en kantonrechten Van Nes, opening van verpleeghuis Vrijthof, de inwijding van de Kerk van de Menswording door kardinaal Alfrink en ambtelijke verplichtingen van burgemeester Stolk.
korte beschrijving artikelen jaargang 6 nummer 1-2 (2015)
- Tiel aan de vooravond van de oorlog
- Verslagen, verwoest, verlaten, vrij!
- Een sigarettenkoker met een verhaal
- Mitrailleur uit een B17, neergestort in Opijnen
- NSB Grammofoonplaat
- Nog geen knoop van m;n gulp voor de Winterhulp
- Een schilderende verzetsstrijder
- Het pistool van Leen Papo
- Arbeitseinsatz: verplicht werken in Duitsland
- Oorlogsgeld
- Een fiets met houten banden
- Noodziekenuis Mariënwaerd Beesd
- Inleveren radio's: Het werd stil in huis
- EHBO in oorlogstijd
- Schaarste was troef
- Op de bon
- Koken met weinig brandstof
- En toen werd het donker
- Bureau Afvoer Burgerbevolking
- Jodenster
- De veertien oorlogsslachtoffers van Wamel
- Dansen in een bevrijdsingsrok
korte beschrijving artikelen jaargang 5 nummer 3 (2014)
- Het Gavioli-orgel van de Lionsclub Tiel
Dit bijzondere bezit van deze vereniging werd in 1961 aangekocht. Het orgel speelt geregeld ter ondersteuning van bijzondere gebeurtenissen en levert steeds geld op voor een goed doel. Bert Leenders schrijft erover. - Fotograaf Jan Bouwhuis
is al 50 jaar stadsfotograaf van Tiel en ontving op 5 september 2014 de erepenning van de Oudheidkamer Tiel als erkentelijkheid voor zijn talloze fotobijdragen in vele publicaties van de Oudheidkamer. - In de schijnwerper
Klaas Tammes, burgemeester van Buren maar ook ook anderzijds actief en auteur van diverse boeken ging op 1 mei 2015 met pensioen. Bert Leenders sprak met hem. - Ter Navolging
De monumentale begraafplaats aan de Lingedijk werd op initiatief van J.D. van Leeuwen in 1786 gesticht. Na enkele decennia van "rust" vinden sinds 2014 weer bijzettingen plaats. Pierre van der Schaaf beschrijft de rijke geschiedenis van een van de oudste begraafplaatsen van Nederland. - Ter Navolging 2
Bert Leenders beschrijft onder de titel Wie rusten er in dat graf? het familiegraf van de familie Caron. - 50 jaar geleden
In 1964 was judokampioen Anton Geesink in het nieuws, evenals de schrijver Jan Cremer. Bij de Rijkspolitie zijn ook vrouwen welkom. Fruit werd doorgedraaid en bromnozems raakten doorgedraaid. Peter Schipper las hierover de Nieuwe Tielsche Courant na. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper verhaalt over "een vrolijke kruik uit Raeren", die zich in het Tielse museum bevindt.
Raeren is een plaatsje in het uiterste oosten van België, dat vroeger eeuwenlang een pottenbakkerstraditie had. - "Moeder licht maar te huilen"
Rond 17 september 1944 begon de zwaarste periode uit de Tielse oorlogsgeschiedenis met beschietingen vanuit geallieerde vliegtuigen. Het dagboek van de 15-jarige Lies ten Bokkel Huinink en een briefkaart in het Flipje- en Streekmuseum herinneren daaraan. - Het Regionaal Archief Rivierenland
gaf kort geleden de Historische Atlas van het Rivierengebied uit. Sil van Doornmalen, medewerker van het RAR schrijft hierover. - Zes boekbesprekingen
Regionale zaken worden besproken door Wim Veerman. Onder andere behoren hiertoe 200 jaar burgemeesters van Buren en de Canon van Buren.
korte beschrijving artikelen jaargang 5 nummer 2 (2014)
- Boven Tiel rijst Sint Maarten, zinbeeld van verleden ...
Op 5 september 1964, 50 jaar geleden dus, klonk voor het eerst sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog het carillon van de gerestaureerde Maartenskerk. Pierre van der Schaaf beschrijft de geschiedenis van vele eeuwenoude Tielse luidklokken, waaronder de Salvator, die al sinds het einde van de 15e eeuw in de toren van de Maartenskerk hangt. Het vijftigjarig bestaan van het nieuwe carillon zal op 16 augustus en 6 september 2014 worden gevierd. - De eeuwenoude steeg
Peter Schipper voert de lezer mee door talloze oude steegjes in Tiel en vertelt over de geschiedenis daarvan. De afsluiting (in de avonduren) van de Marktgang en de dreigende definitieve afsluiting van de steeg tussen de Voorstad en de Ruiterstraat heeft de leden van de werkgroep Waardevol Tiel en van de vereniging Oudheidkamer in het geweer gebracht. - Bellevue, parel aan de Waal
Het pand Bellevue werd gebouwd in 1842, had jarenlang een horecabestemming, vanaf 1907 tot 1959 was dit het woonhuis van de roemruchte Jan Jacobus Vermet. Na gedurende een aantal jaren onderdak te hebben geboden aan verschillende gemeentelijke diensten heeft het nu de oorspronkelijke horecabestemming weer terug. Bert Leenders doet verslag van een beeldbepalend monument aan de Ophemertsedijk. - Guus Taconis (1925-2014)
Emile Smit gedenkt Guus Taconis, decennia lang een prominent lid van de Oudheidkamer, lid van de werkgroepen BATO en HWT, die op 1 maart 2014 op 88-jarige leeftijd overleed. - Gebrandschilderde ramen in De Vier Gravinnen
In 1955 schonk het personeel van de firma Daalderop aan de directie een gebrandschilderd raam. Na de sluiting van de fabriek is dit kunstwerk verscheidene malen verhuisd. Sinds kort pronkt het in de Lucca-zaal van het woon-/zorgcomplex De Vier Gravinnen. Wim Veerman bericht hierover en over glazenier Colette. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper verhaalt over het Gulden Vlies dat Claes Vijgh in 1559 uit handen van Filips II ontving. Het gouden sieraad werd 40 jaar geleden in Zoelen bij toeval in de modder gevonden door een student van een landbouwschool en is nu in bruikleen te zien in het Flipje- en Streekmuseum in Tiel. - Juni 1964
Vijftig jaar gelden werd de nieuwe glasfabriek van Tiel door Prins Bernhard geopend. Vrijwel tegelijkertijd traden de Beatles in Nederland op. De Nieuwe Tielsche Courant was van dat laatste niet gecharmeerd. - Het Regionaal Archief Rivierenland
werkt aan de digitalisering van onder andere de openbare akten van de burgerlijke stand in het rivierengebied sinds ca. 1800. Men zoekt hierbij de hulp van vrijwilligers. Zie www.velehanden.nl - Een brief uit het hart geschreven
Hendrikus Blijdenstijn uit Wamel werd in 1943 wegens verzetsactiviteiten door de Duitse bezetter ter dood veroordeeld en gefusilleerd. Een brief, vanuit de gevangenis geschreven aan zijn vrouw en kinderen, was het onderwerp van een korte lezing door Wim Veerman ter gelegenheid van Dodenherdenking, 4 mei 2014. - Acht boekbesprekingen
Regionale zaken, zoals de Groote Sociëteit, Gelderse kastelen, oorlogstekeningen van W. Daalderop en columns door musicus John van Buren worden besproken door Wim Veerman.
korte beschrijving artikelen jaargang 5 nummer 1 (2014)
- Schijnwerper op Hans van den Hatert
Bert Leenders beschrijft uitgebreid het leven van het Betuwse "monument" Hans van den Hatert, spoorwegman, verhalenverteller, maar vooral bekend als Hannes, de columnist. Van den Hatert overleed in november 2013 op 91-jarige leeftijd. - De maagdelijke Tielse stadsmuur
Huub van Heiningen beschrijft hoe na een belegering in 1528 maatregelen werden genomen om de stad beter verdedigbaar te maken tegen vijandelijke troepen. Zo werd verordonneerd dat de stadsmuur, die zich in slechte toestand bevond, moest worden opgeknapt. Die opknapbeurt werd voltooid rond 1647, toen de 80-jarige oorlog in feite al voorbij was. De stadsmuur heeft sindsdien nimmer de vijand hoeven te weerstaan en verdween in de loop van de 19e en 20e eeuw weer. - Werkgroep BATO 35 jaar jong
Bert Leenders beschrijft de geschiedenis van de archeologische werkgroep BATO vanaf de oprichting in 1978, na ook enige aandacht te hebben besteed aan Geurt Jan Brenkman, mede-oprichter van de Oudheidkamer Tiel en archeoloog van het eerste uur binnen deze vereniging. In 1978 richtten Guus Taconis en Toine Bäcker de werkgroep BATO op, die sindsdien in en rond Tiel, een van de oudste steden van Nederland, actief is. Een van de meest bijzondere wapenfeiten is de opgraving van een Romeins grafveld in Passewaaij rond 2000 in samenwerking met archeologen van de Vrije Universiteit. - De bevrijding van Tiel in 1813
Ook de stad Tiel viel rond 1810-1813 onder Franse heerschappij. Met de terugkeer van de Oranjes in Nederland op 30 november 1813 braken in Tiel enkele spannende weken aan, toen Pruisische en Russische troepen Tiel in bezit namen, terwijl de Fransen vanaf de overkant van de Waal beschietingen op de stad bleven uitvoeren. Emile Smit vertelt, hoe eind december de Franse troepen uiteindelijk uit het Land van Maas en Waal en uit Nijmegen vertrokken. - Peter Schipper
ontving op 12 januari 2014 tijdens de Nieuwjaarsreceptie van de Oudheidkamer de erepenning van deze vereniging. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper verhaalt vol trots over de schenking van een grote collectie Daarderop-producten, die door een Diemens echtpaar in de loop der jaren was bijeengebracht en die vorig jaar aan het Tielse museum zijn geschonken. Ook andere Daalderop-zaken passeren in Peters vlooienklap de revue. - Adriaan P. de Kleuver
Ter gelegenheid van diens 100ste geboortedag bracht het Arend Datema-instituut in Kesteren het boek De Neder-Betuwe uit met verhalen die De Kleuver in de loop van zijn leven onder andere voor het dagblad Tielse Courant schreef. Jan Beijer, oud-hoofdredacteur van deze krant beschrijft het leven van de man die de Betuwe dichterbij bracht. - Het Regionaal Archief Rivierenland
is per 1 januari 2014 samengevoegd met het Streekarchief Bommelerwaard. Jan Buylinckx beschrijft enkele aspecten van deze samenvoeging.
korte beschrijving artikelen jaargang 4 nummer 3 (2013)
- Albert van Duren, verzetsstrijder en oorlogsslachtoffer
Albert van Duren, wondende in de streek rond Olst in Overijssel was Jehovagetuige ten tijde van de inval van de Duitsers in Nederland in 1940. Hij werd om geloofsredenen gearresteerd in 1941 en later vanuit Sachsenhausen vanwege zijn gezondheid vrijgelaten. In het najaar van 1942 werd hij opnieuw gearresteerd, ditmaal in Tiel. Hij overleed in het concentratiekamp Bergen-Belsen.
Bert Leenders bewerkte een artikel over hem, dat oorspronkelijk was geschreven door Jan Hilferink. - Het Tielse Burger Weeshuis jubileert
Emile Smit werkte drie jaar aan het boek over de 450-jarige geschiedenis van deze Instelling van Weldadigheid, dat tot het einde van de Tweede Wereldoorlog daadwerkelijk als weeshuis fungeerde. Enkele van de laatste "wezen" werden door hem geïnterviewd. - De "verborgen Betuwe" en sodomieprocessen in Tiel.
Wim Veerman beschrijft hoe de samenleving in en rond Tiel omging met homoseksualiteit. In de 18e eeuw vonden sodomie-processen plaats en werden veroordeelden gegeseld en gebrandmerkt (en verbannen). In 2008 vond de jaarlijkse landelijke manifestatie Roze Zaterdag plaats in Tiel - De Tielse muziekschool en Centrum van de Kunsten De Plantage
Deze muziekschool opende in 1970 de deuren. Pierre van der Schaaf, directeur in de jaren '80 beschrijft de geschiedenis ervan en de niet altijd even soepele samenwerking met andere gemeenten in de regio. Tegenwoordig is De Plantage niet alleen een muziekschool, maar worden bijvoorbeeld ook cursussen tekenen, dans, fotografie en theater aangeboden. - Gerard Bonnet (1920-2013)
Henk van den Hoofdakker herdenkt de eerste longarts van Tiel, die op vele terreinen zeer bij de stad en ook bij de Oudheidkamer betrokken was. - Joop van Wijk († 19-05-2013)
Bert Leenders herdenkt Joop van Wijk, zeer betrokken bij de Tielse geschiedenis en auteur van diverse artikelen in De Nieuwe Kroniek.. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper verhaalt vol trots over de aankoop van een zilveren tabakspot, in 1784 in Tiel vervaardigd door Adrianus van Oosterhoudt. - Vrijheid aan de andere oever maakt diepe indruk
Korte impressie van de bijeenkomst op 5 mei 2013 in schouwburg Agnietenhof.
korte beschrijving artikelen jaargang 4 nummer 2 (2013)
U leest hierin onder andere de volgende artikelen. Met uitzondering van de inleiding en het artikel over Leen Papo
is de auteur steeds journalist Aad Nekeman.
- Achtergrondinformatie
Ton de Kok en Bert Leenders over de totstandkoming van deze special. - Levensgevaarlijke vluchtlijnen door de Betuwe
Over de historische achtergrond rond het thema van deze special. - Duitsers van alle kanten bespied
Zowel voor de oorlogsvoering door de geallieerden als voor de verzetsmensen was het van groot belang om te weten waar precies zich de Duitsers bevonden. De inlichtingendiensten in de oorlogstijd en alles wat ermee samenhing worden in dit artikel beschreven. - Drie weken van crossings bepaalden zijn verdere leven
Gesprek met Frans de Vilder (1925-2009), die in de laatste oorlogswinter 11 keer de Waal overstak - De mooiste tijd van mijn leven
Herinneringen van Hammie Schobben (1918-2010), die in de laatste oorlogswinter volgens eigen herinnering ongeveer 25 mensen de Waal heeft overgezet. - Ik kende de sloten, het prikkeldraad, elke steen
Gijs de Bie (1918) regelde vele Waalcrossings, al roeide hij niet zelf. - Herinneringen aan Leo Wilkens
Leo Wilkens (overleden 1945) was in de laatste oorlogsjaren actief in het Tielse verzet en nam deel aan diverse Waalcrossings. Toen hij (na de evacuatie van de Tielse bevolking in januari 1945) op zijn evacuatieadres vernam dat hij door de Duitsers naar hem op zoek waren, trachtte hij in april de Waal over te zwemmen. Door kou bevangen is hij hierbij verdronken. Zijn bjnaam was Tarzan. - Leen Papo
Bert Leenders beschrijft Leen Papo (1918-1995) die vele malen de Waal is overgeroeid, onder andere om geallieerde militairen naar bevrijd gebied over te zetten. Hij woonde vlak bij bij de plaats waar nu het standbeeld De Roeier staat.
korte beschrijving artikelen jaargang 4 nummer 1 (2013)
- Klein Parijs en Droomland
Het 25-jarig bestaan van het Tiels Stedelijk Muziekvereniging TSK (tegenwoordig KTSM) in 1920 was reden om in mei 1921 in samenwerking met de pas opgerichte plaatselijke VVV een groots feest in Parijse sferen te organiseren. Emile Smit deed onderzoek en doet verslag. - Bernard Hinault reed tweemaal in de profronde van Tiel.
Jan Beijer vertelt met trots dat Tiel de enige plaats was die vijfvoudig tourwinnaar Hinault indertijd voor de plaatselijke profronde heeft weten te strikken. En dat tot tweemaal toe (in 1981 en 1982). - Melchior Hoes (1943-2012)
Voorzitter Menko Menalda herdenkt het oud-bestuurslid Melchior Hoes, die op 16 november 2012 overleed. - Een museum en zijn tuin
De 19e-eeuwse baron van Brakell liet bij zijn dood niet alleen een vermogen na dat volgens zijn testament ten goede moest komen aan een Fonds Hulpbetoon aan de arbeidende klasse in de buurtschap Meerten te Lienden, maar ook zijn landgoed, waarop hij zelf is begraven en waar tegenwoordig het Heemkundig Museum Ommeren is gevestigd. Henk van den Hoofdakker schrijft erover. - St.-Maartenskerk, Claes Vijgh en pastoor Van Teeffelen
Terwijl de omwenteling van katholicisme naar reformatie zich in de 16e eeuw in de lage landen aan het voltrekken was, vond in Tiel de bouw plaats van de Sint Maartenskerk plaats, die de grootste van het hertogdom Gelre moest worden. Stadsbestuurder Claes Vijgh en Pastoor Peter van Teeffelen speelden hierbij een belangrijke rol, zo vertelt Huub van Heiningen. - Uit de vlooienklap
Peter Schipper beschrijft de geschiedenis van de prachtige Villa Rozenhage aan de stationsstraat in Tiel - De Tielse barak voor besmettelijke zieken
Tussen 1875 en 1926 kende Tiel aan de Hoveniersweg een ziekenbarak, waar, zo vertelt Wim Veerman, minvermogenden met een besmettelijke ziekte werden verpleegd. In het eerste jaar werd slechts één persoon hiet opgenomen. - Nieuws van het Regionaal Archief Rivierenland
Over de Historische markt op 6 oktober, de Stichting Vrienden van het Regionaal Archief, fusieplannen tussen de archieven van Rivierenland en Bommelerwaard en cursussen Oud-Nederlands en Stamboomonderzoek - Nieuw verschenen boeken
onder andere Mystiek Rivierenland, merkwaardige verhalen uit de Betuwe..
korte beschrijving artikelen jaargang 3 nummer 3 (2012)
- Aan de Tielse haven in 1944-'45
Een inmiddels overleden Nederlandse Oostfrontstrijder werd, na gewond te zijn geraakt en hersteld, in de winter van 1944-'45 overgeplaatst naar Tiel. Een verslag van hem van deze periode is bewaard gebleven. - Waar bleef het koor van de Sint Maarten?
De Maartenskerk in Tiel was omstreeks 1575 80 meter lang en daarmee de grootste kerk van Gelderland. Het kerkschip bleef, maar het koor verdween. Huub van Heiningen beschrijft de geschiedenis van het monumentale bouwwerk. - Schijnwerper op ...
Wim Fase, genealoog en filatelist. Pas op, genealogisch onderzoek werkt verslavend!. - Achter de schermen van No Satisfaction
Chris van Esterik (geboren 1949 in Ingen) bezocht het Tielse gymnasium, maakte de cultuuromslag van de jaren '60 mee en schreef hierover het boek No Satisfaction. Bert Leenders interviewde hem in café Ons Hoekje, zijn geboortehuis. - Uit de vlooienklap
Het geheim van het lodereindoosje. "Loderein" is een samentrekking van L'eau de Reine ofwel reukwater. Peter Schipper beschrijft zo'n reukwaterdoosje, dat zich in het Tielse museum bevindt - Archief bij de tijd gehuisvest
Het Regionaal Archief Rivierengebied (RAR) verhuisde van de binnenstad naar een nieuw pand aan het J.S. de Jongplein. Op 7 juni vond de officiële opening plaats. - Vroeger in Lienden
Henk van den Hoofdakker beschrijft het verenigingsleven in Lienden. Vroeger was het geen enkel probleem om voor de viering van festiviteiten vrijwilligers te vinden, tegenwoordig is dat helaas anders. - Nieuw verschenen boeken
waaronder een boekje over het Joodse verleden van Ophemert door Tjeerd Vrij en een reisverslag van een wandeling van Geldermalsen naar Leerdam in 1882. - Plus
Fotograaf Jan Bouwhuis is Ridder in de Orde van Oranje Nassau geworden.
korte beschrijving artikelen jaargang 3 nummer 2 (2012)
- 150 jaar hervormde kerk te Drumpt
Wim Veerman, voormalig streekarchivaris zocht in de archieven naar bijzonderheden over de 150 jaar oude kerk aan de Burg. Meslaan in Drumpt en hield daar in september 2011 een lezing over (uiteraard in de kerk zelf). De tekst van de lezing stond aan de basis van het artikel in De Nieuwe Kroniek - Wie kwam er langs de deur?
Voor de oorlog bestonden nog geen supermarkten, dus ging iedereen naar het winkeltje op de hoek, vele middenstanders kwamen evenwel aan huis, zoals de slager, melkboer, olieboer, voddenman en de scharensliep. - Schijnwerper op ...
John Landwehr, bibliograaf, boekhistoricus en boekverzamelaar. Zijn laatste boek is Herinneringen aan het oude boek - Handwerkpatronen
Mevrouw Landwehr-Vogels, echtgenote van John Landwehr schonk een rijke collectie vaak zeer oude handwerkpatronen aan het Reginomnaal archief. Daar worden ze nu door Diny Gerards gecatalogiseerd en "toegankelijk gemaakt". - Uit de vlooienklap
Een schenking uit Duitsland: De voormalige Tielse familie Zelle schonk een collectie schilderijen van Henk van Mourik aan het Tielse museum. Conservator Peter Schipper haalde ze op uit Ülzen (bij Hamburg) en beschrijft ze in het kort. - Het leven in ...
In de tijdschriftserie over de locale sociale geschiedenis van verschillende plaatsen in Nederland verschenen zes nummers gewijd aan Tiel en omgeving. Nog acht nummers over Het leven in Tiel staan op stapel - Nieuw verschenen boeken
Het boek No satisfaction van Chris van Esterik over de geschiedenis van Tiel in de periode 1945-1970 en het nieuwste Lustrumboek van de Oudheidkamer Tiel worden kort besproken. - Plus
Nieuws van het Regionaal Archief Rivierengebied.
korte beschrijving artikelen jaargang 3 nummer 1 (2012)
- Het Kalverbos in vroeger tijden en de Sint Walburgkerk
Aan de plaatsing van ondergrondse afvalcontainers in het centrum van Tiel ging uitgebreid archeologisch onderzoek vooraf. Huub van Heijningen las de onderzoeksrapporten. Zij stelden hem teleur, nogal wat conclusies komen niet overeen met lang bekende vaststaande feiten. Zo wordt in de rapporten de vorm van de in 1679 afgebroken St. Walburgkerk verkeerd weergegeven. Van een op het St.-Walburg gevonden sarcofaag, die weer met grond is toegedekt, zijn geen foto's beschikbaar gekomen. - Erepenningen Oudheidkamer uitgereikt
Emile Smit, Willem Spekking ontvingen op 14 mei 2011 de erepenning van de Oudheidkamer Tiel. De penning is daarnaast postuum toegekend aan Roel de Jongh, die in 2010 overleed. - Tiels markante persgeschiedenis
Jan Beijer, van 1968 tot 1978 hoofdredacteur van de Tielse Courant, beschrijft het succes van deze en andere in Tiel verschijnende kranten, die steeds meer fuseerden of werden opgeheven, totdat vanaf eind jaren '90 alleen De Gelderlander overbleef. - Uit de vlooienklap
Een olieverfschilderij van bootverhuurder Koos van Elk door Johan Ponsioen is op 14 mei 2011 aan het Tielse museum in bruikleen gegeven. Conservator Peter Schipper schrijft erover. - Voor u gesignaleerd
Twee boeken over het fruitcorso en over Tiel in de zestiger jaren. - Het Bleekveld door de eeuwen heen
In de komende jaren zal het Tielse Bleekveld een metamorfose ondergaan. Bert Leenders beschrijft hoe het Bleekveld door de eeuwen heen veranderde en Huub van Heiningen roept op om herinneringen aan de Tielse patriotten levend te houden door De Gouden Bal terug te plaatsen en de naam van de Nieuwe Tielseweg om te dopen tot Patriottenboulevard. - Plus
Nieuws van het Regionaal Archief Rivierengebied.
korte beschrijving artikelen jaargang 2 nummer 3 (2011)
- 110 jaar Oudheidkamer in Tiel
Bert Leenders blikt terug op de rijke geschiedenis van deze vereniging, een geesteskind van J.A. Heuff. - Waalschokker Neeltje Jantje
Ooit een boot gebouwd die in 1931 voor de riviervisserij was gebouwd, is de Neeltje Jantje thans een varend monument en eigendom van Tielse Stichting tot behoud van de waalschokker Neeltje Jantje - De Marsch en de molen
Henk van den Hoofdakker beschrijft de poldermolen in de Marspolder en molenaar Leen van Aalsburg. - Schijnwerper op Toos Groen
belangenbehartiger voor de Hertogenwijk, initiatiefneemster inzake de Stolbersteine (struikelstenen) en strijder voor een leefbaar Tiel. - Tielse voetbal gloriejaren
Rond 1950 waren TEC en Theole twee Tielse voetbalclubs die op het hoogste niveau in de Nederlandse competitie meespeelden. Dick van Ommeren blikt terug op het kampioenselftal van TEC in 1952 en de degradatie van beide clubs in 1953. - Klaas Beutener vertelt verder ...
In mei 1945 behoorden Klaas Beutener en zijn vader tot de eersten die toegang kregen tot de geëvacueerde en verwoeste stad Tiel. Herbouw van de binnenstad was in de eerste jaren na de oorlog grotendeels een kwestie van improviseren met de zeer weinige beschikbare bouwmaterialen. - Plus
Vaste rubrieken, zoals de nieuwe rubriek Uit de vlooienklap door Peter Schipper en Nieuws van het Regionaal Archief Rivierengebied.
korte beschrijving artikelen jaargang 2 nummer 2 (2011)
- Bethesda Ziekenhuis
Wim Veerman, tot voor kort als archivaris werkzaam bij hert Regionaal Archief Rivierengebied, beschrijft de honderdjarige geschiedenis van het protestants Christelijke Ziekenhuis Bethesda, dat in 1982 opging in het ziekenhuis Rivierenland. - De zuidelijke route
Tot 1974 voer een veerpont tussen Tiel en Wamel en tussen Ochten en Druten. Henk van den Hoofdakker beschrijft nogmaals het Ochtense Veer. - Het Zwembad aan de Waal
Kees de Weerd zwom als jongetje in het zwembad gelegen tussen twee kribben van de Waal en herinnert zich dat bij extreem laag water het Pierebad veranderde in een modderpoel. Voor dominee en pastoor was gemengd zwemmen indertijd een ontoelaatbare zonde.
Eindredacteur Bert Leenders beschrijft vervolgens de geschiedenis van de Tielse zwembaden. - Het Tolhuis in Tiel
Vanaf 975 werd voor schepen op de Waal tol geheven. Rond 1340 werd aan de Waal een kasteel gebouwd, waar de passerende schepen aan hun betalingsverplichtingen konden voldoen. De poort van dit tolhuis is, zij het dichtgemetseld, nog te zien in de Tolhuiswal, die tegenwoordig fungeert als waterkering. Van de rest van het tolhuis is niets meer over, nadat het in 1537 door de Tielse bevolking was gesloopt.
Over dit en diverse andere bouwsels wordt door Dr. Emile Smit uitgebreid verslag gedaan. - Schijnwerper op Jan Bouwhuis
Beroepsfotograaf en als lid van de Oudheidkamer (en van de Historische Werkgroep Tiel) nauw betrokken bij deze vereniging. - Plus
Vaste rubrieken, zoals de nieuwe rubriek Uit de vlooienklap door Peter Schipper en Nieuws van het Regionaal Archief Rivierengebied.
korte beschrijving artikelen jaargang 2 nummer 1 (2011)
- Commissie Erfgoed.
Een van de taken die deze commissie verricht is het kritisch volgen van overheidsbeslissingen voor zover het gaat om bijvoorbeeld bestemmingsplannen en het behoud van historisch erfgoed. Een aandachtspunt van de afgelopen jaren betreft plannen voor hoogbouw in het historische centrum van Tiel. - Willem Rijneke
Als dank voor zijn jarenlange inzet op velerlei gebied ontving Willem Rijneke, secretaris van de Oudheidkamer Tiel op 29 april een lintje. - Tiel rond vijf mei 1945
Na de evacuatie van Tiel in het voorjaar van 1945 keerde Klaas Beutener samen met zijn vader als een der eersten terug.Zij hadden de opdracht om de verwoeste watertoren te herstellen en daarmee de drinkwatervoorziening weer op gang te brengen. - Gewijde grond krijgt nieuwe bestemming
Bert Leenders beschrijft het Dominicuskwartier met zijn voormalige klooster, Dominicuskerk en het St.-Andreasziekenhuis. De latere nieuwbouw werd in de afgelopen jaren afgebroken en het op de plaats van het ontstane "lelijke gat" worden nu een honderdtal woningen gebouwd. - Schijnwerper op Emile Smit
De voorzitter van de Historische Werkgroep Tiel HWT, Emile Smit nam kort geleden afscheid als adjunct-directeur van het Lingecollege in Tiel. Hij ontving bij die gelegenheid de erepenning van de stad Tiel. - De jeugd van toen
Joop van Wijk beschrijft zijn vooroorlogse kinderjaren in Tiel. - De zuidelijke route
Tot 1974 voer een veerpont tussen Tiel en Wamel en tussen Ochten en Druten. Henk van den Hoofdakker beschrijft het Ochtense Veer. - Bittere Tranen maakt veel los
Treerd Vrij beschrijft de talrijke reacties die loskwamen na het verschijnen van zijn boek over het lot van de Joden in Tiel en omgeving tijdens de Tweede Wereldoorlog.
korte beschrijving artikelen jaargang 1 nummer 3 (2010)
- Mijmeringen over de Medelsche straat
Joop van Wijk (1930) herinnert hoe de Medelsestraat en Oude Medelsestraat er rond de Tweede Wereldoorlog uit zag. - Cultuurhistorische actualiteiten
Actuele gebeurtenissen worden beschreven, zoals het recent verschenen boek Bittere tranen, het boek Thedingsweert en zijn bewoners, wijziging welstandsbeleid in Tiel, verhuizing van een monumentale molen, vaststelling archeologische kaart van Tiel, struikelstenen ter nagedachtenis aan in de oorlog vermoorde Tielenaren. - Tielse Rechtbank
Opgericht in 1811 op last van Napoleon functioneerde re Tielse rechtbank tot 1934. Na die tijd bezat Tiel alleen nog het kantongerecht, dat binnenkort middels overheveling van haar taken naar Arnhem, eveneens zal worden verdwijnen - Hoorn
Hoorn in Noord-Holland is in mei 2010 het reisdoel van de jaarlijkse grote excursie van de Tielse Oudheidkamer. - Schijnwerper op Frits Kat
De voorzitter van de programmacommissie van de Oudheidkamer wordt geïnterviewd. - St.-Maartenskerk
Beschrijving van de verwoesting van de St.-Maartenskerk in Tiel rond 1945 en het herstel na de oorlog. - De Noordelijke Route
Tot 1957 voer een veerpont tussen Rhenen en Lienden. Met de opening van de nieuwe brug op de plaats van de oude spoorbrug werd de pont overbodig.
korte beschrijving artikelen jaargang 1 nummer 2 (2010)
- 1000 jaar Dominicuskwartier onderzocht
Archeologisch onderzoek op en rond de plaats van het vroegere Andreas-ziekenhuis bracht een schat aan informatie naar boven. Niet alleen de opgravingen maar ook enkele opgravers worden beschreven. - Anti-Joodse propaganda in de Tielse pers
Tjeerd Vrij (50) bekeek de geschiedenis van de Tielse kranten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de wijze waarop zij zich lieten gebruiken als spreekbuis van de bezetter inzake de anti-Jodenpropaganda. - Elk graf is een Rijksmonument
Op de historische begraafplaats Ter Navolging, in de afgelopen decennia in verval geraakt, worden momenteel diverse graven gerestaureerd. - In zes jaar 168 bijzondere Tielenaren "geboekstaafd"
Het vijfde deel van het Biografisch Woordenboek is verschenen. Het aantal beschreven Tielenaren uit het verleden is daarmee op 168 gekomen. - Heeft Lynden (V.S.) zijn roots in Lienden?
Een vijfmansdelegatie uit Lienden reisde in het najaar van 2009 naar het Amerikaanse stadje Lynden, waar een groot deel van de bevolking een Nederlandse (overigens niet een specifiek Liendense) achtergrond heeft. - Het monster
Joop van Wijk verhaalt van een niet ontplofte Engelse luchttorpedo gevuld met 900 kg TNT, die in 1942 vlak bij zijn ouderlijk huis aan de Medelsestraat in de aarde terechtkwam en die pas in 1956 onschadelijk werd gemaakt. - Verder ...
Kees de Weerd over dansorkestjes en andere muzikanten in Tiel na de Tweede Wereldoorlog; Nieuwe boeken; Diverse korte berichten.
korte beschrijving artikelen jaargang 1 nummer 1 (2010)
- Ella, waar breng je ons naartoe?
De nieuwe archiefdirecteur Ella Kok-Majewska is een schoolvoorbeeld van snel integreren. Wie is ze? - ...De slachtoffers krijgen een gezicht...
Tjeerd Vrij (50) verbaasde zich elf jaar geleden als nieuwe Tielenaar dat een allesomvattende historie van de Tielse joden nooit geschreven was. Hij vroeg zich af hoe dat kon en ging er zich in verdiepen. Nu heeft hij het concept voor een boek klaar. - Hé, hoe is het met jou, werk je nog?
Het Lingecollege heeft slag van het organiseren van reünies. Elk jaar één. Een verslag van een boottochtje met de eindexamenleerlingen 1960-1966. - Kaliningrad
Hoe je ''iets' kunt krijgen met een stad waar je nooit geweest bent (column). - Wat betekenen de banden met het verleden voor ons?
Van Lies van Donselaar-ten Bokkel Huinink (1929), de dochter van een Tielse huisarts, werd in 1995 haar dagboek uit de oorlog gepubliceerd, Waar blijven de Tommies? Vele lezers namen contact met haar op: om hun hart te luchten. Lotgenoten onder elkaar. Ze beschrijft nu al die contacten. Een opzetje voor de derde druk van haar boek? - Vondst van eerste Romeins schrift een wondertje
Guus Taconis over de oudste tekst van het Rivierenland. - Zelfs Mina Bakgraag leeft nog een beetje voort
Tentoonstelling over de reclamevriendjes van Flipje. - Oudste vereniging van Tiel viert 49ste lustrum
De herensociëteit. - Kom niet, het is een mooi land maar niet om er te vechten
Over het boek Bloesem en sambal van Chris van Esterik en zijn medewerking aan de nieuwe tv-serie De oorlog van de NPS. - Het Ingense veer
Een dorpsgeschiedenis aan de hand van het veer. - Waalcrossings
Op initiatief van de Oudheidkamer zijn op film (dvd) de herinneringen vastgelegd van vier Tielenaren die in 1944 betrokken waren bij 'Waalcrossings': het risicovolle oversteken van de rivier van bezet gebied naar het bevrijde Land van Maas en Waal.
KORTE BESCHRIJVING VAN ALLE NUMMERS TEGELIJK
VERBERG korte beschrijving van de oudere nummers
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 17-04-2025